N iz o m iy n o m id a g I to sh k en t davlat ped a g o g ik a universiteti mamasoli jumaboyev

ilg‘or fikrlar olg‘a suriladi. Ayniqsa, undagi maktab, kitob, qalam, ilm,
0
‘qituvchi, bola taibiyasida ota-onaning roli haqidagi she'rlar, «Toshbaqa
bilan Chayon» kabi ibratli asarlar hozirgi vaqtda ham kitobxonlarga manzur
bo'lgan va ma'rifiy-estetik tarbiya beradigan asarlar sirasidandir. Ana shu
g‘oyaviy va badiiy yuksak, o‘quvchilaiga manzur boigan asarlar «O'qish
kitobi»ni o'zbek bolalar adabiyotining noyob namunalaridan deb hisoblash
uchun asos boiadi.

---

Hamza 1925 yilda «Ikkinchi sinf uchun qiroat kitobi» darsligini yozdi.
Bu kitob g‘oyaviy mavzui jihatidan Alisher Navoiyning «Hayratul-abror»
asariga yaqin turadi. Kitob bolalar ruhiga mos qilib, nasriy yo‘l bilan yozilgan.
Undagi birinchi asar — «Ilm»da ma'rifatlilik, ilmli bo'lish shunday
sharhlanadi:
«Ey bolalar, har bir inson bolasiga dunyoda eng awal zarur va lozim
bo'lgan narsa olamda ilmlik oimoqdir. Ilmsiz kishini butun inson demak
ayni xatodir...»
Kitobdagi barcha darslar ana shunday tafsilot bilan boshlanadi, so'ng
bir bayt she’r keltiriladi:
Ilmsiz har kishi uchsa havoga
Ko‘ngil berma aningdek xiidnamoga.
Hamza ilm haqidagi hikoyalaridan keyingilarini axloq, odob
masalalariga bag'ishlaydi. Xususan, muallif darslikda bola tarbiyasida ota-
onaning beqiyos rolini yuqori baholaydi.
Hamza bu asarida xalq og'zaki ijodidan unumli foydalangan. Asarning
badiiy shaklini belgilashda bolalar adabiyotining talablari to'la ko'zda tutilgan,
fikr sodda, ixcham, ayni vaqtda, jonli til va obrazli iboralar bilan bayon
qilingan.
Asarning boshdan-oyoq beva-bechora, mehnatkash omma manfaatini
himoya qilish va ma’rifatga da’vat etish ruhi bilan sug'orilganligi Hamzaning