N iz o m iy n o m id a g I to sh k en t davlat ped a g o g ik a universiteti mamasoli jumaboyev

Eng yomon kishilar ilmga amal qilmaydirgan kishilardir. Agar tarbiya
qiluvchi muallim olim bo'lib, amalsiz boisa, bu shogirdlar axloqiga yomon
ta’sir ko'rsatadir...
Abdulla Avloniy bola kamolotida zakovat va fikming ijobiy ta’sir kuchiga
g'oyat zo'r baho beradi. Uningcha, zakovat — insonning eng yaxshi
fazilatlaridandir. Zakovatli kishilar biron ishni boshlamoqchi bo'lsalar uni
har taraflama o'ylab ko'radilar. Shuning uchun ham ular katta hayotiy
tajriba orttirib, kamolotga erishadilar. Zakovat hayotning barcha mushkul va
jumboq masalalarini hal qilishda odamga hamrohdir: — Fikr tarbiyasi, -
deb yozadi Avloniy, — eng kerakli, ko'p zamonlardan beri taqdir qilinib
kelgan, muallimlaming diqqatlariga suyangan, vijdonlariga yuklangan
vazifadir. Fikr insonning sharofatli, g'ayratli bo'lishiga sabab bo'ladi.
Shuning uchun Avloniy bolaning fikrlash qobiliyatini o'stirishda
muallimning roli katta ahamiyatga ega deydi. Uning ta’kidlashicha, bolaning
fikrini biron narsaga yo'llash va uning o'sha narsa haqida o'ylashiga erishish
uchun uning diqqatini aniq narsalarga yo'naltirish, uning oldiga aniq bir
masala qo'yish va unga javob topish uchun unda ehtiyoj paydo qilish kerak.
Bunda bola fikrini muayyan tomonga yo'naltiruvchi aniq vazifalar belgilab
berishda muallim katta rol o'ynaydi: — Bu tarbiya, — deb yozadi Avloniy,
- muallimlaming yordamiga so'ng darajada muhtojdirki, fikming quwati,
ziynati, kengligi muallimning tarbiyasiga bog'liqdir. Dars bilan tarbiya orasida
bir oz farq bo'lsa ham ikkisi bir-biridan ayrilmaydigan, birining vujudi
biriga bog'langan jon ila tan kabidir. Masalan, joy solinmagan yaxshi bir
uyning ichida o'tirmak mumkin boimadig'i kabi, ichga har xil yangi ashyolar
to'ldirib ziynatlangan eski imorat ham o'ltirishga yarog'limas. Basharti, o'ltirsa,