O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Kuraresimon vositalar yoki periferik ta’sir etuvchi 
miorelaksantlar 
Bu farmakologik vositalar guruhining asosiy xususiyati nerv-mushak 
o’tkazuvchanligiga bloklovchi ta’siri tufayli skelet mushaklarining bo’shashishi 
bilan namoyon bo`ladi. Birichi bo`lib bunday xususiyat 
kurare
da topilgan, 

---

- 236 -
shuning uchun bu guruh moddalari 
kuraresimon
vositalar deyiladi. Kurare 
Janubiy Amerikada o’sadigan 
Strychnos
va 
Chondadendron
turlariga mansub 
o’simliklardan olingan ekstrakt hisoblanadi. Bir necha yuz yilliklar davomida 
kurare kamon o’qini zahari sifatida ishlatishgan. XX asrning 40-yillarida 
tibbiyotda ishlata boshlaganlar. Kurare turli xil alkaloidlar saqlagan bo’lib, 
asosiylaridan biri 
tubokurarin
hisoblanadi (ushbu o’simlik mahsulotidan 
olinadi). Bundan tashqari, kuraresimon dori vositalarning boshqa turlari mavjud 
bo’lib ular sintetik, yarimsintetik va o’simliklardan olingan. Ularning hammasi 
harakatlantiruvchi nervlardan skelet mushaklariga qo’zg’alish o’tishini 
bloklaydilar. Kimyoviy tuzilishiga ko’ra ko’pchilik kuraresimon vositalar 
to’rtlamchi ammoniyni birikmalaridir. Keng qo’llaniladigan dori vositalar 
quyidagilardir: 
tubokurarin xlorid
(tubarin); 
pankuroniy bromid; pipekuroniy 
bromid; atrakuriy; ditilin
(dixlorid va dibromidlari: suksuksametoniy xlorid, 
listekon, miorelaksin, suksinilxolin xlorid va boshqalar).

---

- 237 -
To’rtlamchi ammoniyli birikmalarda 2 ta kationli markaz mavjud bo’lib 
(musbat zaryadli azot atomi), kuraresimon vositalarning aktivligi kation 
markazlardagi zaryadlarning konsentratsiyasiga bog’liq bo’ladi. Moddalarning 
N-xolinoretseptorlar anion strukturalari bilan qutbli bog’lanishi kation 
markazlari hisobiga yuzaga keladi. Bundan tashqari, qutbsiz bog’lanishlar ham 

---

- 238 -
ma’lum rol o’ynaydi. Ko’pchilik kuraresimon vositalar uchun azot atomlari 
orasidagi optimal masofa 1,4-1,5 nm. 
Kuraresimon vositalar N-xolinoretseptorlar bilan o’zaro ta’sir qilib, 
postsinaptik membrana sohasida nerv-mushak o’tkazuvchanligini susaytiradi. 
Har xil kuraresimon vositalar nerv-mushak o`tkazuvchanligini turli mexanizmda 
bloklashi mumkin. Kuraresimon vositalar tasnifi shunga asoslangandir.(5.8-
rasm)
Ta’sir mexanizmiga ko’ra ular quyidagi guruhlarga bo’linadilar:
