O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

AMF(oshadi)
=
Lipoliz 
β
3
-adrenoretseptorlar adrenergik tolalarni innervatsiyalaydi. Ular 
adrenalindan ko’ra noradrenalinga sezgir. Yana β
3
-adrenoretseptorlar yurakda, 
qon-tomirlarda, hazm tizimi silliq mushaklarida, o’t qopida, skelet musqo’llarida 
aniqlangan, Ulardagi vazifasi to’liq o’rganilmagan. β
3
-adrenoretseptorlar 
agonistlari semizlikda va qandli diabetni kompleks davolashda qo’llaniladi. 
α va β-adrenoretseptorlarning ta’siri G-oqsil bilan bog’liq adenilatsiklaza 
fermentini aktivlaydi va s-AMF miqdorini oshiradi. α
1
-adrenoretseptorlar G-
oqsilga bog’liq fosfolipaza C ni aktivlaydi.
 
sAMFning ko‘payishi triglitseridlipaza fermentini ham faolligini oshiradi. 
Natijada, triglitseridlar parchalanib, glitserin va yog‘ kislotalarining miqdori 
oshib ketadi. NA adrenoreseptoplarga qisqa ta’sir ko‘rsatadi, chunki uning 75-
80% presinaptik membranaga tez qayta so‘riladi (neyronal yutilishi) va zahira 
qilinadi. NA ning qolgan qismi effektor hujayralarga yutiladi (ekstraneyronal 
yutilish – asosan silliq mushaklar) va KOMT (katexol-O-metiltransferaza) va 
MAO (monoaminoksidaza) ta’sirida parchalanadi.
Presinaptik membranadagi NA ham mitoxondriyalarning MAO si ta’sirida 
parchalanadi.
Sinaptik (tirqish) yoriqqa ajralgan katexolaminlar, asosan effektor 
hujayralarning sitoplazmasidagi KOMT fermenti ta’sirida parchalanadi. 
Noradrenalin balansi uning sinteziga, depolanishiga neyronal, va ekstraneyronal 
yutilishiga enzimlar ta’sirida parchalanishida bog’liq. Farmokologik 
vositalarning adrenergik sistemaga ta’siri turli tumandir. Ular: 1)noradrenalin 
sinteziga ta’sir 2) presinaptik nerv oxirlaridagi vezikulalarda adrenalin 
depolanishini kamaytirish 3) noradrenalinning fermentativ inaktivatsiyasini 
pasayishi 4)nerv oxirlarida noradrenalin ishlanishiga ta’sir 5) presinaptik 

---

- 251 -
bo’shliqdagi noradrenalinnini qamrab olinishini buzilishi 6)noradrenalining 
ekstraneyronal yutilshini pasayishi 7)bevosita adrenoretseptorlarga ta’sir 
ko’rinishida bo’lishi mumkin.