O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Ganglioblokatorlar 
Pentamin -
Pentaminum 
Mushak ichiga 0,05 - 0,1 g; vena 
ichiga 0,01-0,025 g (sekinlik 
bilan)
Ampulasi 1 va 2 ml
5%li eritmalarda 
Gigroniy -
Hygronium 
Vena ichiga (tomchilatib) 0,04- 
0,08 g 
Flakon va ampulalari, 
0,1g dan preparat 
saqlaydi (qo`llashdan 
oldin eritilsin)
Kuraresimon vositalar 
Tubokurarin 
xlorid -
Tubocurarine 
chloride 
Vena ichiga 0,0004-0,0005 g/kg Ampulasi 1,5 ml 1% li 
eritmalarda
Ditilin -
Dithylinum
Vena ichiga 0,0015-0,002 g/kg Kukun; ampulasi 5 va 10 
ml 2%li eritmalarda
5.2.2.Adrenergik sinapslarga ta’sir etuvchi vositalar 
Simpatik nervlarning postganglionar tolasi oxirida joylashgan neyro-
effektor sinapslarda qo‘zg‘alish impulsining o‘tkazilishi mediator-noradrenalin 
(NA) vositasida amalga oshadi. Simpatik nerv tolalarining oxiri effektor a’zo 
ichida tarmoqlanib, nozik to‘r hosil qiladilar. Ularning uchlari kengaygan bo‘lib, 
u yerda NAning sintezi kechadi va NA to‘planadi. NA fenilalanindan hosil 
bo‘ladi (fenilalanin-tirozin-DOFA-NA-adrenalin), bunda bir qator fermentlar 
ishtirok etadi. DOFA va dofaminning hosil bo’lishi neyronlarning 
sitoplazmasida kechadi, NA bo‘lsa vezikulalarda hosil bo‘ladi, chunki dofamin 
β-gidroksilaza faqat vezikulalarda uchraydi. Adrenergik nerv tolalarida NA uch 
xil turdagi zahira sifatida yig‘iladi:
-
(labil) o‘zgaruvchan-vezikulalarda;

---

- 246 -
-
(stabil) turg‘un-vezikulalarda; 
-
erkin-sitoplazmada; 
5.10-Rasm: 
Adrenergik sinaps sxemasi.
 
Simpatik nervlarni qitiqlaganda ularning oxiridan sinaptik bo’shliqqa NA 
ajraladi va postsinaptik membranada joylashgan adrenoretseptorlar bilan 
bog‘lanib, ularning depolyarizatsiyalaydi. 
Sinaptik gangliy 
Effektor hujayra 
Sinaptik bo’shliq 
Adrenergik tola 
Dezaminlangan 
metabolitlar 
Katexolaminlar 
Qondagi 
Effektor hujayra 
Metillangan 
metabolitlar 
Adrenoretseptorlar 
Tirozin 
Dofamin 

---

- 247 -