O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

β -Adrenoretseptorlarini qo‘zg‘atilganda yuzaga keladigan o‘zgarishlar: 
-
ko‘ngdalang targ‘il mushaklar, jigar, o‘pka, bosh miya, miokard qon 
tomirlarining, silliq mushaklari bo‘shashadi, tomir kengayadi (β
2
); 
-
bronxlarning silliq mushaklari bo‘shashadi (β
2
); 
-
miometriy tonusi susayadi (β
2
); 
-
glyukogenoliz (glikogenning parchalanishi) tezlashadi; 
-
lipoliz kuchayadi (β
2
);
-
yurak qisqarishining soni va kuchi ortadi (β
1
); 
-
me’da-ichak trakti a’zolarining harakati va tonusi susayadi (β
1
). 
Effektor a’zolarining adrenoretseptorlariga ta’siri
. Bronxlar va skelet 
mushaklari tomirlarida, hamda yurakda asosan β-adrenoretseptorlar bor 
Trombotsitlarda α
2 
–adrenoretseptorlar bo’ladi ularning stimulyatsiyasi 
agregatsiyani oshiradi. Shuningdek trombotsitlarda β
2
-adrenoretseptorlar bo’ladi 
ular trombotsitlardagi s-AMF miqdorini oshiradi natijada agregatsiyalanishi 
pasayadi. 
Uglevod va yog‘ almashinuvini boshqaruvchi funksional faol 
makromolekulalarda ham β-adrenoretseptorlar bor, chunki adrenomimetiklar 
ta’sirida adenilatsiklaza faollashadi, ATFdan sAMF hosil bo‘lishi ortib, u 
proteinkinaza va fosforilaza fermentlarining faolligini navbatma-navbat 
oshiradi. Natijada glikogen parchalanishi tezlashadi va giperglikemiya yuzaga 

---

- 250 -
keladi. Yog’ to’qimasidagi adipotsitlarda joylashgan β
3
-adrenoretseptorlarning 
agonistlari ta’sirida lipoliz va termogenez aktivlanadi: 
Agonist
+
β
3
-adrenoretseptorlar
+
G-oqsillar
+
Adinilatsiklaza
+
s-