Tibbiyot instituti talabalari uchun

Ekspertiza o’tkazish usuli.
Ekspertiza ko’zdan kechiruvchini so’roq qilish 
va shaxsini aniqlashdan boshlanadi. Bunda boshidan o’tkazgan kasallik, 
rivojlanishning o’ziga xos xususiyatlari, jinsiy etilganlik, o’tgan va hozirgi davrda 
hayotiy sharoitlari, o’qishi, ishi, kasbiy zararlilik, zararli odatlar to’g’risida 
ma’lumotlar sinchiklab o’rganiladi. Keyin antropometrik tekshiruv o’tkaziladi va 
ko’zdan kechiriluvchi tanasi yalang’ochlanilib yaxshilab tekshiriladi. Tanasi, 
ko’kragining aylanasi, qo’lining uzunligi, elkasi va sonining aylanasi, boshining 
o’lchamlari o’lchanadi. Tazomer yordamida xotinlarda chanoq o’lchamlari 
aniqlaniladi.
Ko’zdan kechirishda boshida sochining qalinligi, oqargan sochlarning soqoli 
va mo’ylovida bo’lishi kuzatiladi. Bunda terining rangi va elastikligiga e’tibor 
beriladi. Ayniqsa, yuzi sinchiklab o’rganiladi, chunki unda tirishgan joylar 
to’lig’icha yoziladi. Ko’zdan kechirish paytida yuzi kosmetikadan xalos qilingan 
bo’lishi kerak. Tishlarining eyilish holatini aniqlashda stomatolog bilan birga 
ko’zdan kechirish maqsadga muvofiqdir. Bunda sut tishlari, doimiy tishlar va aql 
tishlari borligi kuzatiladi.
403

---

Qo’ltiq tagi chuqurligida sochlanish darajasi aniqlaniladi. Ayollarda sut 
bezlarining holati (ularning o’lchamlari, konsistentsiyasi, so’rg’ichlari, atrofida 
pigmentatsiya, so’rg’ichlarining ko’tarilib turishi), homiladorlik chandiqlarining 
borligi to’lig’icha yoziladi. Keyin qovug’idagi sochlar ko’zdan kechirilib, jinsiy 
organlarining rivojlanish darajasi aniqlaniladi.
Yoshlik va o’smirlik davrida yoshini aniqlashda antropometrik ma’lumotlar 
tishlarining paydo bo’lishi va almashinuvi, ikkilamchi jinsiy belgilarning 
rivojlanishi katta ahamiyatga egadir. Bunday hollarda yoshni aniqlash vrach-
pediatrlarning ishtirokida amalga oshirilishi talab qilinadi. Ikki yoshida yosh 
bolada odatda 20-ta tish, 6-7 yoshda sut tishlari tusha boshlaydi va doimiy tish 
bilan almashinadi. Doimiy tishlarning paydo bo’lish vaqti (yillar hisobida) 
quyidagicha tushuntiriladi: