Tibbiyot instituti talabalari uchun

14.5.3. Yoshni aniqlash sud tibbiyoti ekspertizasi
400

---

Ekspertiza o’tkazish shartlari. 
Sud tibbiyoti ekspertizasida yoshni aniqlash 
faqat sud yoki tergov organlarining qaroriga binoan o’tkaziladi. Agar zags 
organlari talabi bilan aniqlashga to’g’ri kelsa, bunda mahalliy hukumat organlari 
ishtirokidagi maxsus komissiya tuzilib, uning tarkibiga kiritilgan holda amalga 
oshiriladi.
O’zbekiston Respublikasi jinoyat protsessual kodeksida ko’rib chiqilayotgan 
ish uchun ahamiyati bo’lgan taqdirda ayblanuvchi, shubhalanuvchi yoki 
jabrlanuvchining yoshini aniqlanishida yoshiga aloqador hujjatlar bo’lmasa 
majburan o’tkazilishi shartligi ko’rsatilgan. Bunday ekspertiza ko’zdan 
kechiriluvchini istagan yoshida, ammo ko’pincha 14, 16, 18, 55 va 60 yoshlarida 
o’tkazilishi mumkin. Bu ayrim holatlar bilan bog’liq bo’ladi. Masalan, 14 yoshga 
etmagan bolalar (ular yoshi etmagan bolalar deyiladi), jinoyat ishlariga 
tortilmasligi mumkin.
14 yoshga etgan bolalar esa, O’zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksiga 
binoan faqatgina ayrim og’ir jinoyatlar: odam o’ldirish, zo’rlash, boskinchalik, 
o’g’rilik va boshqa xollarda jinoiy javobgarlikka tortiladi.
O’zbekiston Respublikasi fuqarolari 16 yoshga to’lgach pasport oladilar va 
engillashtirilgan ish sharoiti bo’lgan ishga qabul qilinishi mumkin. 16 yoshdan 
boshlab huquqbuzarlikka yo’l qo’yganligi uchun barcha qilgan jinoyatlari uchun 
jinoiy javobgarlikka tortiladilar, ammo 18 yoshga etmaganlar 10 yildan ortiq 
muddatga erkinlikdan mahrum qilinmasligi yoki o’lim jazosiga hukm qilinishi 
mumkin emas, shuningdek harbiy jinoyat uchun ham javobgarlikka tortilmaydi va 
ular voyaga etmaganlar uchun tashkil qilingan maxsus mehnat koloniyasida 
javobgarlik muddatini o’taydilar. 18 yoshga etgach, voyaga etgan deb hisoblaniladi 
va ular harbiy hizmatga chaqiriladilar. Ayollar 55 yoshidan, erkaklar 60 yoshidan 
nafaqa yoshi hisoblanadi. Bunday hollarda oldindan konunsiz, muddatidan ilgari 
nafaqa olishi tufayli jinoiy ish qo’zg’atiladi va yoshini aniqlash sud tibbiyoti 
ekspertizasi tayinlanishi mumkin.