Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

1. “
(Эй Муҳаммад, соллаллоҳу алайҳи ва саллам,)
аниқки, Сиз ўзингиз суйган кишиларни 
ҳидоят қила олмайсиз, лекин Аллоҳ Ўзи хоҳлаган кишиларни ҳидоят қилади. У ҳидоят 
топувчиларни яхшироқ Билувчидир”
(“Қасас” сураси, 56-оят). 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
2. “Агар Биз хоҳласак, ҳар бир жонга ўз ҳидоятини ато этган бўлардик...”
(“Сажда” сураси, 13-
оят). 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
3. “Аллоҳ Ўзи хоҳлаган кишини адаштиради, Ўзи хоҳлаган кишини тўғри йўлда 
(барқарор)
 
қилади”
(“Анъом” сураси, 39-оят).
Халойиқнинг барчаси Аллоҳнинг хоҳиши доирасидадир: баъзиларга нисбатан У Зотнинг ҳидояти, 
муҳофазаси, авфи бўлади. Бошқаларга нисбатан эса У Зотнинг залолатга кетказиши, ёрдамсиз ташлаб 
қўйиши, синови, жазоси бўлади. Бандалар Аллоҳнинг фазли, адолати орасида ҳаёт кечирадилар. 
Аллоҳнинг қазосини ҳеч ким рад этиб, бекор қила олмайди. Унинг ҳукмини ҳеч ким ёки ҳеч нарса 
ортга сура олмайди. Ҳеч ким ёки ҳеч нарса Аллоҳнинг амридан ғолиб кела олмайди. Аллоҳ Яккаю 
Ягонадир, истаганича ҳукм қилади. 
Аллоҳ таоло айтади: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
1. “Аллоҳ одамлар учун қандай раҳмат-марҳаматни очиб қўйса, уни ушлаб қолувчи йўқ. 
Нимани ушлаб қолса, У Зотдан сўнг у 
(нарсани бандаларга)
 юборувчи йўқ”
(“Фотир” сураси, 2-оят).
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
2. “Аллоҳ ҳукм қилади. Унинг ҳукмини текширувчи бўлмайди. 
(Аллоҳ)
тез ҳисоб-китоб 
қилувчидир”
(“Раъд” сураси, 41-оят).
16
Манба: Имом Нававий, “Шарҳу саҳиҳи муслим”. 

---

56 
Бир нарсани эслатиб ўтиш керак: тақдир бандани бирон ишга мажбурлаш эмас. Бандага танлаш 
имкони берилган. Киши хоҳласа, яхши ишлар қилиб мукофот олади, хоҳласа, ёмон ишлар қилиб 
жазоланади. 
Аллоҳ таоло мавжудотларни яратиб, ажалларини, тақдирларини белгилаганидан кейин беҳуда 
ташлаб қўймади, уларни Ўзига итоат этишга, ибодат қилишга буюрди, гуноҳ-маъсиятлардан қайтарди. 
Аллоҳ таоло Каломи мажидда шундай марҳамат қилган: 
“--------------------------- Арабий матн --------------------------“