Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

1. “Албатта, Биз ҳар бир нарсани 
(аниқ)
 ўлчов билан яратдик”
(“Қамар” сураси, 49-оят). 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
2. “Аллоҳнинг амри 
(иродаси)
 тақдири азалий бўлди”
(“Аҳзоб” сураси, 38-оят). 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
3. “Ҳақиқатан, Аллоҳ барча нарса учун миқдор-ўлчов қилиб қўйган”
(“Талоқ” сураси, 3-оят).
Биз барча яхшиликларни, ёмонликларни Аллоҳ таоло яратади, деб эътиқод қиламиз. У Зотдан ўзга 
яратувчи йўқ. “Нисо” сурасининг 78-оятида “Ҳамма нарса Аллоҳдан, денг”, дея марҳамат қилинган. 

---

55 
Аллоҳ мавжудотларини яратишидан олдин уларнинг ҳар бирини биларди. Шунингдек, Аллоҳ улар 
дунёга келганларидан кейин нима иш қилишларини ҳам биларди. Чунки Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло 
бўлган, бўладиган нарсаларни билади. Қуръонда шундай дейилган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
“У сизларни яратган Зотдир. Бас, сизлардан 
(айримларингиз)
 
кофир, сизлардан 
(айримларингиз)
мўминдир. Аллоҳ қилаётган амалларингизни кўриб турувчидир”
(“Тағобун” 
сураси, 2-оят).
Барча ишлар Аллоҳнинг даргоҳида ёзилган. Аллоҳ бандалари нима иш қилишини билади. Дарахт 
барги ҳам Аллоҳнинг изни билан тўкилади. Аллоҳ ҳар бир нарсани билувчи Зотдир. 
Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам 
шундай деганлар: “Аллоҳ халойиқ тақдирини осмонлару ерни яратишидан 50.000 йил олдин белгилади. 
Ўшанда Унинг Арши сув устида эди” (Муслим, Термизий, Аҳмад ривояти). 
Уламолар айтишича, ҳадисда айтилган тақдир ёзилиш вақти тақдирнинг асли эмас, Лавҳул 
маҳфузга ёки бошқасига ёзилиши вақтини англатади. Зеро, (тақдирнинг асли) азалийдир. Унинг аввали 
йўқ
16
. 
Ҳар бир нарса – фойдаю зарар, хурсандчилигу ғам-ташвиш, мусибату роҳат, иззату хорлик, 
камбағаллигу бойлик, ўлиму ҳаёт, қаҳатчилигу серобчилик ва ҳоказолар Аллоҳ тақдири, хоҳиши билан 
бўлади. Бандалар хоҳиши билан ҳеч нарса юз бермайди. Мабодо бўлсаям, унга Аллоҳнинг хоҳиши 
боғланганидан кейин бўлади. Аллоҳ бандалар учун нимани хоҳласа, ўша бўлади, нимани хоҳламаса, 
бўлмайди. 
Аллоҳ Ўз фазли билан истаган бандасини тўғри йўлга бошлайди, муҳофаза қилади, авф этади. Ўз 
адолати билан истаган бандасини адаштиради, ёрдамсиз ташлаб қўяди, синовга дучор этади. 
Қуръонда шундай дейилган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------"