www.ziyouz.com kutubxonasi
189
odobsizlik qilsa alamini ichiga yutib ketavergisi kelmadi.
— Mast fil asabingizni charchatgan bo‘lsa kerak,— dedi Bayramxon uni bosiq bo‘lishga
undagan kabi. — Lekin, amirzodam, sizda fillarni o‘ziga rom qiladigan ajib bir mehrigiyo
bor. Mankotda o‘n to‘rt yoshda fil urushiga qatnashganingiz hech yodimdan chiqmaydir.
— O‘sha olishuv durang bo‘lgan edi-ya! — dedi Valibek. — Amirzodam, oradan to‘rt yil
o‘tdi. Mana, bahodir yigit bo‘ldingiz. Endi fil bilan maydonga tushsangiz yengib
chiqishingiz shubhasiz!
Bu mulozim ham otdan tushmay gap qotgani, Bayramxon esa ularning odobsizligini
sezmayotgani akbarning nafsoniyatiga yanada qattiqroq tegdi. Holbuki, qarshisida
turganlarning hech biri mast filga jur’at qilib yaqin bora olmaydi. Akbar hech bo‘lmasa
shu nuqtada o‘zining otalig‘idan ustun ekanini ko‘rsatib qo‘ygisi, uning atrofidagi
kekkaygan mulozimlarining ham adabini bergisi keldi. Bayramxonga yuzlanib:
— Janobi vakili saltanat rozi bo‘lsalar, biz fil bilan maydonga tushishga tayyormiz! —
dedi.
U bayramxonning: «Yo‘q, podsholar bunday xatarli jangda o‘zlari maydonga
tushmasliklari kerak», deb e’tiroz qilishini kutdi. Ammo Bayramxon kulimsirab:
— Siz endi yigit bo‘ldingiz, rozilik bermay ilojimiz yo‘q, — dedi.
Shohquli mahram yana gap qo‘shdi:
— Janobi vakil, Zo‘ravor degan buyuk filingiz kuch yig‘ib yotibdir. Gulmuhammad
mahavat bilan o‘shani maydonga tushiring, — deb maslahat berdi.
Bayramxon bu maslahatni darhol qabul qilgani ham Akbarni xiyol hayratga soldi. Chunki
Zo‘ravor degan fil jangdagi shafqatsizligi bilan dong chiqargan edi. Panipat jangida uni
o‘sha Gulmuhammad degan filbon minganda Zo‘ravor dushman otliqlarini xartumiga
o‘rab otgan, piyodalarni oyog‘i bilan yanchgan, buning hammasini bayramxon ham
ko‘rgan edi. Ilgari hatto chavgon o‘yinini shahzoda va podsholar uchun nojoyiz deb
gapiradigan va akbarni bunday xatarlardan ehtiyot qilib yurgan otalig‘i nahotki endi uni
Zo‘ravorday odamkush fil bilan urishtirib qo‘yib, o‘zi jim tomosha qilib o‘ltirsa?
— Demak, sizdan Zo‘ravon maydonga chiqishi aniqmi? — qaytarib so‘radi Akbar.
— Aniq, — dedi Bayramxon. — Anchadan beri fil jangini ko‘rganimiz yo‘q. Amirzodam,
siz ham eng zo‘r filingizni maydonga olib chiqing... G‘alabangizni o‘zim bir ko‘ray.
Bayramxon «g‘alabangiz» degan so‘zni kinoya bilan aytganini Akbar sezdi. Demak,
otaliq fil jangida g‘olib chiqishiga ishonadi. Boshqalar ham: «Agrada hozir Zo‘ravorni
yengadigan fil yo‘q», deb o‘ylashadi. Ammo Akbar filni ularning ko‘pidan yaxshiroq
biladi. Bugun u mingan Favjdor kuchi oshib-toshganidan mast bo‘lgani ma’lum. Biroq
ota-boladay inoq bo‘lgan Akbar bilan Bayramxon endi ochiqchasiga raqibga aylanib fil
urishtirishsa, oqibati qandoq bo‘larkin?
Hindistonda azaldan hokimiyat talashuvchilarning fil urishtirishi ramziy ma’noga ega.
Raqib podsholar eng zo‘r polvonlarini o‘rtaga tushirib kurash oldirishi, qaysi tomonning
polvoni yengsa, o‘sha tomon g‘olib sanalishi rivoyatlarda ham bor. Hindistonda shu
polvonlar o‘rniga eng zo‘r fillarni mingan filbonlar maydonga chiqib olishadi.
— Siz shuni istaysizmi, janobi vakili saltanat? — deb qaytarib so‘radi Akbar.
Ilgari «xonbobo» deb muloyim gapiradigan Akbar endi dovtalab bo‘layotgan kabi
shiddatli ohang bilan «janobi vakili saltanat!» deyishi Bayramxonning ham izzat-nafsini
qo‘zg‘atdi. Podsho yigitcha havo boylab ketayotganga o‘xshaydi. Bayramxon Zo‘ravorni
ishga solib, uni ko‘pchilikning oldida boplab bir yengishi kerak. Ana unda hovuri bosilib
otalig‘iga yana so‘zsiz itoat etadigan bo‘ladi. Mayli, o‘zi mahavat bo‘lib maydonga
chiqsin. Zo‘ravor uni yiqitsa, keyin Bayramxon ham uni qayirib oladi, chizgan chizig‘idan
chiqmaydigan qiladi. Mabodo Akbar Zo‘ravorning oyog‘i tagida qolib halok bo‘lsa...
Bayramxon buni ham o‘yladi... Yaxshi ko‘rgan shogirdi o‘lsa ichi achishi, kuyinishi aniq.
Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov
Do'stlaringiz bilan baham: |