Anatomiya odam tanasining shakli, tuzilishi, uning funktsiyalarini va

Naysimon  suyaklar
  qo’l  va  oyoq  skeletini  hosil  qilib,  tayanch  vazifasini 
bajaradi.  Uzun  naysimon  suyaklar  (yelka,  bilak,  son  va  boldir  suyaklari)  va  kalta 
naysimon  suyaklar  (qo’l,  oyoq  kafti  va  barmoq  falangalari)  tafovut  qilinadi. 
Naysimon  suyaklarning  o’rta  qismi  -  tanasi  yoki  diafizi
 
silindr  yoki  uchburchak 

---

27 
 
 
shaklida bo‘ladi. Naysimon suyaklarning tanasida suyak iligi bo’shlig’ida sariq ilik 
bo’ladi.  Ularning  kengaygan  uchi  -  epifiz
 
deb  ataladi.  Unda  qo’shni  suyak  bilan 
birlashuvchi  bo’g’im  yuzasi
 
bor  bo’lib,  tashqi  tomondan  bo’g’im  tog’ayi  bilan 
qoplangan. 
Epifiz  asosan  g’ovak  moddadan  tuzilgan,  ustidan  yupqa  zich  modda  qoplab 
turadi. Suyakni g’ovak moddasi sohasida uni hosil qiluvchi suyak to’sinlari orasida 
bolalarda  va  kattalarda  qizil  ilik  joylashgan  bo’lib,  qon  ishlab  chiqarish  va  himoya 
vazifasini  bajaradi.  Qizil  ilik  tarkibi  retikula  to’qima  va  gemopoez  elimentlari 
bo’lgan  miyeloid  to’qimadan  iborat.  Retikula  to’qimasi  retikula  hujayralari  va 
tolalaridan  iborat  bo’lib,  uning  qovuzloqlarida  eritropoyez,  granulopoyez  va 
trombositipoyez qatorlarining yosh va еtilgan elementlari joylashgan. Bu hujayralar 
qon  bilan  yuvilib  butun  organizmga  tarqaladi.
2
  Homila  va  erta  bolalik  davrlarida 
naysimon suyaklarning ilik bo’shlig’ida qizil ilik bo’lib, ularda yog’ hujayralari bola 
tug’ilganidan  keyin  (1–6  oylarda)  paydo  bo’ladi.  4–5  yoshdan  keyin  naysimon 
suyaklar diafizida joylashgan qizil ilik asta-sekin sariq ilikka aylana boshlaydi va 20–
25 yoshlarda naysimon suyak ilik bo’shlig’i sariq ilik bilan to’ladi. Diafizni epifizga 
o’tish  joyi  metafiz
 
deyiladi.  Bu  sohada  zich  modda  yupqalashib  kamayib  boradi; 
metafiz  g’ovak  tuzilishga  ega.  Bolalarda  metefizda  metaepifizar  tog’ay  bo’lib 
suyakning bo’yiga o’sishi uni hisobiga bo’ladi.  
Suyakning  tashqi  yuzasi  tog’ay  bilan  qoplangan  bo’g’im  yuzasidan  tashqari 
suyak  usti  pardasi