Anatomiya odam tanasining shakli, tuzilishi, uning funktsiyalarini va

       Suyaklarning  birikishi.
  Skelet  suyaklari  o’zaro  turli  usulda  birikadi.  Bu 
birikishni,  asosan,  2  guruxga:  oraliqsiz  -  uzluksiz  birikish,  ya`ni
  sinartroz
  va 
oraliqli  birikish,  ya`ni,
  diartrozga
  bo’lish  mumkin.  Sinartroz  birikish  ko’proq 
umurtqali  hayvonlarda,  diartroz  birikish  odamda,  yuksak  darajada  tuzilgan 
hayvonlarda uchraydi. xarakatchan bo’g’imlar bilan suyaklarning birikishi tarixiy 
taraqqiyot  natijasida  kelib  chiqqan.  Suyaklarning  bir-biri  bilan  suyak  modda 
yordamida  birikishi
  sinastoz,
 tog’ay  yordamida  birikishi
 sinxondroz, 
biriktiruvchi 
to’qima  yordamida  birikishi
  sindesmoz
  deyiladi.  Suyaklar  muskul  yordamida 
birikishi ham mumkin. Suyakli birikish butkul xarakatsiz bo’lib, bir suyak ikkinchi 
suyakka  suyak  modda  yordamida  birikadi.  Masalan,  chanoq  va  dumg’aza 
suyaklari  ana  shunday  birikkan.  Skeletning  ba`zi  suyaklari,  masalan,  umurtqa 
pog’onasidagi  umurtqalar  tanasi  va  qovurg’alar  to’sh  suyagiga  uzluksiz  tog’ay 
yordamida,  bilak,  tirsak  suyaklari,  katta  va  kichik  boldir  suyaklari  o’zaro 
biriktiruvchi  parda  yordamida,  kurak  suyagi  ko’krak  qafasi  suyaklariga  muskul 
yordamida birikadi. 
 
Odam  skeletidagi  ko’p  suyaklar  oraliq  bo’g’imlar  hosil  qilib  ulanadi. 
Bo’g’imda  asosiy  xisoblangan  bo’g’im  xaltachasi,  birikish  yuzasi  va  bo’shliq 
mavjud.  Bo’g’im  yuzasi  gialin  tog’ay  bilan  qoplangan  va  bu  tog’ay  nerv  va  qon 

---

35 
 
 
tomirlari  bilan  ta`minlangan.  Bo’g’im  xaltachasi  suyak  usti  pardasining  bo’g’im 
atrofida  kengayishidan  hosil  bo’ladi.  U  2  qavatdan:  tashqi  pishiq
  fibroz
  va  ichki 
yumshoq
 sinoviy 
qavatdan tuzilgan. Sinoviy qavatda oqsil, yog’ tomchilari va turli 
tuzlarni  o’zida  saqlagan
  sinoviy  bo’g’im  moyi
  ishlab  chiqariladi.  Bu  suyuqlik 
harakat vaqtida bo’g’imlar yuzasini moylab, engillashtiradi. 
 
Bo’g’imlarning  ichi  bo’sh  bo’lib,  unda  manfiy  bosim  saqlanadi,  ya`ni  xavo 
bo’lmaydi.  Bu  bosim  bo’g’imlarning  pishiqligini  ta`minlovchi  omillar,  ba`zi 
bo’g’imlar  bo’shlig’ida  paylar,  yaltiroq  tog’aylar  va  muskul  paylari  bo’ladi. 
Bo’g’imlarning  tashqi  yuzasidagi  pishiq  bog’lag’ich,  muskul  va  paylar 
bo’g’imning mustahkamligini ta`minlaydi.