Tasseming bu modda bilan olib bor"" I eksperimental ishiari natijalari

Ularniguruhlashda quyidagi ko'rsatkiehlarga  e'tibor beriladi:
-  dispers  faza  zarrachalarining  o'lchamiga 
(disperslik 
darajasiga);
- dispers sistemalaming agregat (qattiq, suyuq, gaz) holatiga;
- dispers faza va dispersion muhit. orasida mavjud bo'lgan o'zaro 
ta'sirlarga qarab ular bir necha guruhga (sinflarga)  bo'linadi.
Kolloid-dispers 
sistema  dispers  faza  zarrachalari  o'lchamiga 
qarab: 
chin  dispers,  yuqori  dispers, 
o'rtacha  dispers  va  d a g ’al
 
dispers
  sistemalarga  ajratiladi.  Chin  dispers  sistemada  dispers  faza 
zarrachalarining  o'lchami  1  nanometrdan  kichik  bo'ladi  va  dispers 
faza  xususiyatiga qarab ikkiga bo'linadi:
-  faza elektrolitmas moddalar (mochevina,  qand,  glyukoza,  spirt 
va boshqalar)dan iborat bo'lsa, 
moiekulyar dispers
 sistema deyiladi.
-  faza  elektrolit  moddalar  (tuzlar,  asoslar,  kislotalar  va 
boshqalar)dan iborat bo'lsa, 
ionli-dispers
 sistema deyiladi.
Yuqori 
dispers 
sistema  (kolloid  sistema)  dispers  faza 
zarrachalarining  o'lchami  lnm-100  nm  oralig’ida  bo'ladi  va  filtr 
qog’ozdan  o'tadi,  ammo  o'simlik  va  hayvon  membranalaridan  va 
pergament  qog’ozdan  o'tmaydi,  geterogeri* va.yorug’lik  sochilishi 
hisobidan Tindal konusini hosil qiladi.
O'rtacha  dag’al  dispers  sistema  dispers  faza  zarrachalarining 
o'lchami  100  nm-1000  nm.gacha  bo'ladi.  Misollar:  tutun,  tuman, 
aerozollar va h.o.
Dag’al  dispers  sistemalar  (suspenziya,  emulsiya,  ko'piklar)da 
dispers faza zarrachalari  o'lchami  1000 nm.dan yuqori bo'lib,  qog’oz 
filtrdan  va  pergamentdan  o'tmaydi,  geterogen,  sedimentatsiya 
(zarrachalari  og’irlik  kuchi ta'sirida  cho'kishi)  kuzatiladi,  yomg’likni 
sindiradi, qaytaradi va sochadi.
438

---

Karl  Vilgelm  Volfgang  Ostvald
  (1883-1943 
yy.)  dispers  faza  va  dispersion  muhitning 
agregat
 
holatlariga
  qarab  kolloid-dispers  sistemalami  9 
guruhga  ajratadi: 
1.  G -G ;  2.  G-S;  3
. 
G-Q;  4. S-G;
5.  S-S;  6
. 
S-Q;  7.  Q-G;  8.  Q-S;
  9. 
Q-Q.
 
Bunda: 
G-
  gaz  holatidagi  modda; 
S-
  suyuq 
modda; 
Q
  - 
qattiq  moddani  bildiradi. 
Guruhlashda  birinchi 
dispers muhit va ikkinchi o'rinda dispers faza agregat 
holatlari  qo'yiigan.
Izoh:  K.V.  Ostvald  fizik  kimyo  asoschisi  V.F.  Ostvaldning
 
ikkinchi  o 'g ’li,  1909-  yildcm  boshlab 
otasining  o'rniga  “Kolloid
 
kimyo”  jurnali  redaktori,  1922-yildan  boshlab  o'zi  tashkil  etgan
 
kolloidchi  olimlar  uyushmasi  Prezidenti,  kolloid  kimyo  fanining
 
asoschilaridan biri.
Kolloid-dispers 
sistema 
turlarining 
ko'pligi, 
ulami 
tizimlashtirishni  taqozo  etadi.  Odatda  kolloid-dispers 
sisternalarni 
quyidagicha guruhlaydilar:
Haqiqiy  kolloid
  eritmalar 
(metallarning  gidrozollari,  metall
 
sulfidlarning zollari
...);
Dag'aldispers
 sistemalar (
emulsiya, suspenziyalar
...);
Kolloid  dispers
 sistemalar (
aerozollar
, 
yarim kolloidlar
 va h.o.);
Yuqori  moiekulyar
  moddalar  va  ularning  eritmalar» 
(oqsillar,
 
fermentlar,  kauchuklar, poiiamidlar
 va h.o.).
Hozirgi  vaqtgacha  kolloid-dispers  sistemalaming  o'ziga  xos 
barcha  jihatlarini  qamrab  olgan  va  to'liq  shakllangan  guruhlanish 
tizimi mavjud emas.