Асосий касалликнинг баёии

ТЕРИНИНГ ТОШМА ЭЛЕМЕНТЛАРИ 
Дерматозлар ва таносил касалликлари диагностикаси тери ва шиллиқ қаватларда 
кузатиладиган турли-туман ўзгаришлар натижасида ҳосил бўладиган тошмалар (мор-
фологик элементлар) га асосланади. Мазкур тошмалар дерматовенерологиянинг алифбосидир, 
бу алифбодаги ҳар бир ҳарф морфологик элементлардир. Тошмаларнинг тури, сони, 
характери, жойлашиш тартиби, кўп учрайдиган соҳалари у ѐки бу дерматологик ташхис 

---

қўйишни тақозо қилади. Касалликлар диагностикасида жами ўн саккиз элемент (саккизта 
бирламчи ва ўнта иккиламчи) иштирок этади. Касаллик келтириб чиқарувчи агент (сабаб) 
ларнинг таъсири натижасида юзага чиқадиган теридаги бирламчи ўзгаришлар бирламчи 
тошмалар деб аталади. Шу сабабли бирламчи тошмаларгина касалликнинг турини, 
табиатини аниқлаш имконини беради. Бирламчи тошмалар терида бирламчи пайдо бўлиши 
билан бирга иккиламчи тошмаларнинг шаклланишига сабабчи бўлади. Иккиламчи тошмалар 
бирламчи тошмалар пайдо бўлган-дан сўнг, уларнинг ривожланиши (эволюцияси) оқибатида 
ҳосил бўлади. Шундай экан, иккиламчи элементлар касалликнинг кечиш жараѐнини 
(зўрайиши ѐки сусайишини) кўрсатади. 
Бирламчи элементларга қуйидагилар киради: 
1. Доғ
(mасu1а) - тери рангининг ўзгариши, бунда терининг қаттиқ-юмшоқлиги ва сатҳи 
ўзгармайди. Доғлар яллиғланган (розеола, эритема) ва яллиғланмаган (пес доғлари, норлар, 
сепкил) бўлиши мумкин. 
2. Тугунча
(рарu1а) - ҳўжайраларнинг бўлиниб кўпайиши натижасида ҳосил бўладиган 
қаттиқ тошма. Катталиги жиҳатидан милиар, лентикуляр, нуммуляр ва ясси бўлади. 
3.
 
Дўмбоқча
(tubеrсu1um) - яллиғланиш маддасининг шаклланишидан ҳосил бўлган тошма. 
Тошманинг сўрилиши оқибатида чандиқ ѐки доғ қолади. 
4.
 
Тугун
(nodus) - терининг чуқур қаватларида ҳосил бўладиган ўсмасимон қаттиқ элемент. 
Тери сатҳидан ҳамма ҳолларда бўртиб чиқавермайди.