Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

371 - САВОЛ: СИНТЕЗ – БУ ҚАНДАЙ УСУЛ? 
ЖАВОБ: Синтез – бу объектни (объектларни) бир бутун ҳолида 
қараб, уни (уларни) акс эттирувчи кўрсаткичларни (параметрларни, 
омилларни) ўзаро алоқадорлик ҳолатидаги тадқиқот усули. Одатда 
синтез усули таҳлил (анализ) усулидан кейин, яъни объектни 
кўрсаткичларнинг иерархияли таҳлилидан кейин, уларни ўзаро 
алоқадорлик даражаларини ҳисобга олган ҳолда олиб борилади. 
Синтез (бирикиш, қўшилиш) – анализга қарама-қарши бўлган 
фикрлаш жараёнидир. Унда ўрганилаётган нарса, воқеа ва 
ҳодисаларнинг алоҳида қисмларини, бўлакларини бир бутун қилиб 
бирлаштиришдир. 
КЎРСАТМА: Илмий фикрнинг пайдо бўлишида “ақл – онг – 
фикр – ғоя – қараш – таълимот” тизим муҳим асос бўлиб 
ҳисобланади. Ундаги ҳар бир ҳолат ўзидан кейинги ҳолатга жой 
бўшатиб берилишлигини аниқ билиш керак, чунки бу бўшатиб 
берган ҳолат ҳам ўз вақтида илмий бўлган, ундан истеъмолда 
фойдалана бошлаши билан ундаги илмийликни кейинги ҳолатга 
кўчирган бўлади.
 
372 - САВОЛ: 
СОҲАНИ (ЙЎНАЛИШНИ) АНИҚЛАШ 
ДЕГАНДА НИМАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Соҳани (йўналишни) аниқлаш деганда муайян соҳа 
(йўналиш) ва ундаги ютуқ –камчиликларни ўрганиб чиқиш ҳамда 
улар асосида танламоқчи бўлган мавзу (муаммо, тадқиқот) нинг 
долзарблигини асослаш каби жараён тушунилади. Танланган мавзу 
бўйича ҳозирги кунгача олиб борилган илмий тадқиқот ишининг 
қисқача шарҳи берилади. 
КЎРСАТМА: 1. Илмий фаолиятда билим билан янги билим 
орасидаги фарққа албатта эътибор қаратиш керак, акс ҳолда 
яратилган ҳолатни қайтадан яратишга ҳаракат қилган бўлиб қоласиз. 

---

261 
Шунинг учун муаммонинг ўрганилганлик даражаси таҳлили талаб 
этилади. 
2. Танлаган мавзунгиз тегишли йўналиш бўйича илм-фан ва 
техника-технологияларнинг энг сўнги ютуқларини ҳисобга 
олинишига имконият ярата оладиган бўлсин.