O o ’ ’ z z b b e e

Umumiy risk bank riskining hajmi, uning daromadi va bank likvidligi me’yorlariga 
bog‘liq ravishda baholanadi yoki taxmin qilinadi. Xususiy risk alohida bank operatsiyasi 
yoki ularning guruhlari bo‘yicha risk koeffitsientlari shkalasi asosida baholanadi. 
Vujudga kelish sohasiga ko‘ra bank risklari: tashqi va ichki risklarga bo‘linadi. 
Tashqi risklar – makromuhit darajasida yuzaga keladi. Ular bank faoliyati bilan 
bevosita bog‘liq emas. Ichki risklar – bankning faoliyati natijasida yuzaga keladi. 
Risklarni ichki va tashqi hamda sof va chayqovchilik risklariga bo‘lib tahlil qilishda 
ularning o‘xshashlik tomonlarini ochib berishi mumkin. Haqiqatdan ham tashqi va sof 
risklar tushunchasi mohiyatan bir-biriga o‘xshab ketadi. Biroq ichki risk chayqovchilik 
riskidan kengroq bo‘lib keyingisini ham o‘z ichiga oladi. Tashqi risklar darajasiga juda 
ko‘p omillar ta’sir ko‘rsatadi. Ular orasida siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy va tabiiy-iqlim 
risklarini alohida ajratib ko‘rsatish zarur. Tashqi risklarning o‘ziga xos xususiyati 
shundaki, ular bank faoliyati natijalariga ham bevosita, ham bilvosita ta’sir ko‘rsatishi 
mumkin. Bu bank oldida pul majburiyatlariga ega bo‘lgan xo‘jalik sub’ektlarining ushbu 
riskga aloqadorligi va munosabatiga bog‘liq. 
Tashqi risklar orasida ko‘pincha ta’sir darajasi bog‘liqligiga ko‘ra siyosiy risklar, 
iqtisodiy risklar va tabiiy-iqlim risklari ajratib ko‘rsatiladi. Siyosiy risklar mamlakatdagi 
siyosiy vaziyat va davlatning faoliyati bilan bog‘liq. Iqtisodiy risklar mamlakatdagi 
umumiy iqtisodiy vaziyatdan kelib chiqadi (4-rejada iktisodiy risklar aloxida kurib 
utiladi).