M. T. Yulchieva, N. T. Atamuratova

Ichish  va  tashqi  muolaja  uchun  qaynatma.  Yong‘oqning  yosh  (murgak) 
barglari yoki g‘o‘ra yong‘oqdan 20 g miqdorida qiymasi olinadi -da, 200 
ml  (g)  qaynoq  suvga  solinib,  20  minut  davomida  damlanadi. 
Damlamadan osh qoshiq vositasida kuniga 1 qoshiqdan 3 maxal ichiladi.  
Damlama tayyorlash uchun yukorida ko‘rsatib utilgan maxsulotdan 10 
g  olib  200  ml  suvda  damlanadi.  Bu  dorivor  omil  yuqorida  zikr  etilgan 
barcha xastaliklar xamda diabetga davo bo‘ladi. 
Jarohat  uchun  surtma tayyorlash.  Mayda  qilib  qirqilgan  barglaridan  15 
g  yoki  bir  osh  qoshiq  miqdorida  olib,  uning  ustiga  100  g  kungabokar 
moyi  solinadi-da,  7  kun  mobaynida  saqlanadi.  Shundan  so‘ng  barg 
moyli  aralashma  suv  «xammomida»  (ya’ni  kaynab  turgan  suv  ustida 
kichik  idishda  ushlanadi)  3  soat  davomida  qizdiriladi.  So‘ngra  ikki 
marta  doka  orqali  suzib  olinib,  unga  15  g  sariq  mum  qo‘shilib  surtma 
xoliga keltiriladi. 
Obzan qabul qilish, shuningdek yuvish uchun 25 0 g yong‘oq bargi 1 l 
suvda qaynatilib suzib olingach, maqsadga muvofiq foydalaniladi.  
Zamonaviy  tibbiyot  amaliyotida.  Yong‘oq  mag‘zi  tarkibida  juda  ko‘p 
ma’daniy  moddalar,  asosan  kalsiy,  fosfor,  temir,  shuningdek 
mikroelementlardan  yod  va  mis  saqlaydi.  SHular  bilan  bir  qatorda 
yong‘oq  mag‘zida  juda  oz  miqdorda  natriy  tuzlari  bo‘lganligi  tufayli, 
uni  buyrak  kasalliklari  bilan  ogrigan  bemorlar,  podagra  bilan 

---

371 
 
og’riganlarga  xamda  qon  aylanishining  buzilishi  bilan  ozorlangan 
kishilarga 
tavsiya 
etiladi. 
Yong‘oq 
akliy 
mexnat 
bilan 
shurullanuvchilarga  juda  yordam  qiladi.  Yong‘oq  kuchli  quvvatbaxsh 
bo‘lishi sababli, vazni og‘ir, semiz kishilarga tavsiya etilmaydi. 
Anor. Anor xar bir xonadon dasturxoniga o‘zgacha kurk bag‘ishlaydi, 
jannatmakon o‘lkamizning bog‘ mevalaridan biri hisoblanadi. 
Tarkibi.  Anorning  sharbatida  21  foizgacha  qand  moddasi  (fruktoza, 
glyukoza, saxaroza), darmondori  — vitaminlar (14 mg foiz vitamin S va 
boshkalar), organik kislotalar bor. 
Anor  po‘stlog‘ida  oshlovchi,  katron  (smola),  buyok  moddalari, 
shuningdek meva po‘sti hamda oraliq pardalari tarkibida 28 foizga qadar 
oshlovchi omillar bo‘ladi. 
Anorning  mevasi,  poya  va  ildiz  po‘stlog‘i  xamda  meva  pustlari  — 
qobig‘i dorivor mahsulotlardir. 
Halq  tabobatida qo‘llanilishi.  Tib  bilimining  sultoni  Abu  Ali  ibn  Sino 
anor xosiyatlari ustida to‘xtalib shunday deydi: 
«...  Nordon  anor  va  xususan  uning  sharobi  safroni  bosadi  va 
chiqindilarning ichki a’zolarga oqishini to‘xtatadi. Uning pusti, ayniqsa 
kuydirilgani jaroxatlar uchun doridir. 
... Anorning urug‘i asal bilan birga tish og‘ririga va qo‘lok og‘rig‘iga 
foyda  qiladi  xamda  u  burun  ichiga  surtiladigan  doridir.  Anorning 
urug‘ini  yanchib,  asal  bilan  qo‘shib  og‘iz  og‘rig‘iga  surtilsa,  foyda 
qiladi. 
...  Shirin  va  achchik  anorning  siqib  olingan  suvini  asal  bilan  qo‘shib 
bir  necha  kun  oftobga  qo‘yilsa,  ko‘zdagi  xaroratga  va  kunduzi  ko‘rmay 
qolishda foyda qiladi. 
... Anorning xamma turlari xafaqonga foyda qiladi va shirini kungilni 
ochadi. 
... Nordon-chuchuk anor me’daning yallig‘lanishiga foyda qiladi. 

---

372 
 
... Isitmalangan kishi anorni ovqatlangandan keyin surishi kerak. 
Anorning  nordon-shiriniga  qaraganda  siydikni  ko‘prok  yurishtiradi, 
umuman ikkalasi xam siydik xaydovchidir». 
Buyuk  xakim  anorning  bulardan  tashqari  yana  bir  qator  xastaliklar 
davosi  sifatida  ta’kidlab  o‘tadi.  Jumladan,  u  anor  pustini  qon 
tupurganda,  milkdan  qon  oqqanda  foydasi  borligini,  anor  pustidan 
tayyorlangan  qaynatmani  ich  o‘tishiga  davoligini  ko‘rsatadi,  gijjalarni 
xaydash xususiyatiga ega ekanligini eslatib o‘tadi.