Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

Ахборотга бўлган ҳуқуқ ўз ўзидан қадрли эмас. Ахборот ва шахснинг 
ахборот ҳуқуқи инсоннинг ривожланишга, таълим, маданият ва муомалага 
бўлган эҳтиёжини қондирибгина қолмай, унинг бошқа ҳуқуқ ва эркинлик­
ларини ҳам рўёбга чиқаришнинг кафолати ҳисобланади. Демак, ижтимоий 
аҳамиятга эга бўлган ахборотни олиш имконияти фуқароларнинг давлат 
ишларини бошқарувида ҳамда ҳокимият органлари ва жамоат ташкилот-
лар фаолияти устидан назорат қилишда реал иштирок этиш учун пойдевор 
ҳисобланади.
Ахборот олишга бўлган ҳуқуқ турлича йўллар билан рўёбга чиқарилиши 
мумкин: шахслараро муомала воситасида (шунингдек, йиғилишларида ва митинг­
ларда, фуқароларнинг йиғинларида); билвосита — ахборотни моддий ташув-
чилар, ўқув муассасалари ёрдамида; оммавий ахборот воситалари ёрдамида 
(Ўзбекистон Республикаси Конституцияси 67­моддаси).
Оммавий ахборот эркинлиги масаласида кўпгина ҳолларда халқаро ҳуқуқий 
ҳужжатларга назар ташланган.
Маълумотга бўлган ҳуқуқ ўзида инсон ҳуқуқ ва эркинликларининг 
4-энг ёш авлоди сифатида талқин қилинади.
Маълумот қидириш — бу жойлашган жойи номаълум бўлган маълум бир 
маълумотни топишга қаратилган ҳаракатдир

---

53
Маълумот олиш — бу маълумот юбориш бўлиб унда субъект маълумот 
олиш имкониятига эга бўлади.
Маълумот тарқатиш — маълумот олувчилар сонини кўпайтиришга бўлган 
ҳаракат.
Айнан газета, журнал ва телевизион кўрсатувлар асосида одам ҳаёти давоми­
даги асосий маълумотларни олади. Замонавий ҳаётда айнан оммавий ахбо-
рот воситалари одамларда маълум бир фикр ва қарашларни шакллантиради, 
шунинг учун шахс ривожи нуқтаи назаридан оаммавий ахборот воситаларнинг 
эркинлиги демократик хуқуқ ва эркинликлар орасида асосийларидан бўлиб 
ҳисобланади. Бундан ташқари бу ҳолатда нафақат маълумот олиш, балки тўғри 
маълумот олиш масаласига ҳам катта эътибор қаратиш керак.
Демократик тизимни, сиёсий ва маданий плюрализмни таъминлашда омма-
вий ахборот восталарининг эркинлиги муҳим ўрин эгаллайди.