Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

Конституция ҳар бир фуқарога сайланиш тамойилини мустаҳкамлаган 
ҳолда:
давлат вакиллик органларига сайлаш ва сайланиш ҳуқуқи (117­модда);
хоҳиш ирода билдиришдаги тенглик ва эркинлик.
Ўзбекистонда сайлов ҳуқуқи фақатгина унинг фуқароларига берилган. Чет 
элликлар ва фуқаролиги бўлмаган шахсларга бундай ҳуқуқлар берилмаган.
Ўзбекистон Республикасининг “Халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар 
кенгашларига сайловлар тўғрисида”ги қонун асосида сайловлар замирида 
ётувчи қуйидаги тамойиллар ўз аксини топган:

---

52
умумий сайлов ҳуқуқи;
сайловнинг кўппартиявийлик асоси;
сайловнинг яширин овоз бериш орқали ўтиши;
ошкоралик.
Барча сайловчилар ягона ҳуқуқий мақомга эга. Ўзбекистон Республикасинг 
барча фуқаролари дини, ирқи, миллати, тили, мулкий ҳолати ва ижтимоий 
келиб чиқишидан қаътти назар тенг сайлов ҳуқуқига эгадир.
Номзодлар илгари сурилганда Ўзбекистон қонунчилиги бўйича уларнинг 
умумий сонидан 30% аёллар бўлиши керак.
“Олий Мажлисга сайловлар тўғрисида”ги қонунга асосан сайловчиларнинг 
ярмидан кўпроғ овозини олган номзод сайланган деб ҳисобланади.
Ўзбекистондаги сайлов тизими можаритар сайлов тизимининг кўриниш­
ларидан биридир.
Замонавий жамиятнинг мавжуд бўлишидаги асосий восита бу маълумот 
ва маълумот алмашинувидир. Унинг маданий­мафкуравий аксини кейинги 
пайтларда кенг тарқалган инсон ва инсон турмуш тарзини ахборот ячейкаси 
сифатида кўрадиган назария ташкил этади.
Шу муносабат билан ахборотга бўлган ҳуқуқни, яъни ахборотни излаш, 
олиш ва уни тарқатиш ҳуқуқини инсоннинг асосий ҳуқуқлари қаторига кири-
тиш қабул қилинган. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 29­модда-
сига биноан “Ҳар ким фикрлаш, сўз ва эътиқод эркинлиги ҳуқуқига эга. Ҳар 
ким ўзи истаган ахборотни излаш, олиш ва уни тарқатиш ҳуқуқига эга, амал-
даги конституциявий тузумга қарши қаратилган ахборот ва қонун билан бел-
гиланган бошқа чеклашлар бундан мустаснодир.