Молиявий ҳисоботнинг концептуал асоси

Харажатларни тан олиш
4.49 
Харажатлар, келгуси иқтисодий наф активнинг камайиши ёки мажбуриятнинг кўпайиши билан 
боғлиқ ҳолда камайганида ва бундай камайиш ишончли баҳоланиши мумкин бўлганда, фойда ва 
зарарлар тўғрисидаги ҳисоботда тан олинади. Бу дегани, амалда, харажатнинг тан олиниши, 
активлар камайиши ёки мажбуриятларнинг кўпайишини тан олиш билан бир вақтда содир 
бўлишини англатади (масалан, ходимларга тўланадиган иш ҳақини ёки асбоб-ускунанинг 
эскиришини ҳисоблаш). 
4.50 
Харажатлар қилинган сарфлар ва маълум даромадлар ишлаб топилиши ўртасидаги бевосита 
боғлиқлик асосида фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисоботда тан олинади. Бу жараён, одатда 
даромадлар ва харажатларнинг мувофиқлиги деб номланиб, айнан бир бўлган операциялар ёки 
бошқа ҳодисалар натижасида бевосита ва биргаликда пайдо бўладиган даромадларни ва 
харажатларни биргаликда ёки бир пайтда тан олишни қамраб олади; масалан, сотилган 
маҳсулотнинг таннархини ташкил этувчи турли харажат компонентлари маҳсулотларни сотишдан 
олинадиган даромад билан бир вақтда тан олинади. Аммо, мувофиқлик тамойилининг мазкур 
Концептуал асосга кўра қўлланилиши, активлар ёки мажбуриятлар таърифига тўғри келмайдиган 
моддаларни бухгалтерия балансида тан олинишига йўл қўймайди. 
4.51 
Иқтисодий наф бир неча ҳисобот даврлари давомида ҳосил бўлиши кутилаётганда ва даромад билан 
боғлиқлик фақат кенг маънода ёки билвосита аниқлана олинганида, харажатлар фойда ва зарарлар 
тўғрисидаги ҳисоботда систематик ва рационал равишда тақсимланиши асосида тан олинади. Бу 
кўпинча асосий воситалар, гудвил, патентлар, савдо белгилари каби активлардан фойдаланиш билан 
боғлиқ бўлган харажатларни тан олишда зарурдир; бундай ҳолатларда харажат эскириш ёки 
амортизация деб номланади. Ушбу тақсимлаш амаллари харажатларни мазкур активлар билан 
боғлиқ иқтисодий наф ишлатилган ёки тугаган ҳисобот даврларида тан олишга қаратилган. 
4.52 
Харажат, агар қилинган сарфлар келгуси иқтисодий нафни олиб келмаса, ёки келгуси иқтисодий 
нафни актив сифатида бухгалтерия балансида тан олиш тўғри келмаса ёки унинг тан олиниши 
тўхтатилса, дарҳол фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисоботда тан олинади. 
4.53 
Харажат, шунингдек, актив тан олинмасдан мажбурият пайдо бўлган ҳолатларда, масалан маҳсулот 
кафолати бўйича мажбурият пайдо бўлганида, фойда ва зарарлар тўғрисидаги ҳисоботда тан 
олинади.