P h aydarova

Qon aylanish sistemasi. 
Yurak ko‘krak qafasining oldin- 
gi qismida ventral (qorin) tom onda joylashgan. Kaltakesak­
ning yuragi uch kamerali. Unda ikkita — 
chap 
va 
o ‘ng yurak
bo'lmasi 
(62-rasm) hamda bitta 
yurak qorinchasi 
bor. Bi- 
roq yuragi qu-yidagilar bilan amfibiyalarnikidan farq qiladi: 
yurak qorinchasi chala to ‘siq bilan ikkiga -
o‘ng (venoz)
qorincha 
va 
chap (arterial) qorinchaga 
b o ‘lingan. 
Arteri­
al konus 
reduksiyalangan, 
venoz sinusi 
esa o ‘ng yurak 
bo‘lmasiga qo‘shilgan. Yurak bo‘lmasining ichki yuzasi to ‘rlanib 
ketgan muskullar bilan qoplangan va 
atrioventrikulyar teshik
yurak bo‘lmasining to ‘sig‘i bilan ikkiga boiingan. Yurak qorin- 
chasining o ‘ng (venoz) b o ‘lim idan 
o ‘pka arteriyasi 
bilan 
chap'aorta yoyi chiqadi, chap (arterial) bo‘limidan esa o ‘ng 
aorta yoyi boshlanadi. Yurak qorinchasi qisqarganda, uning 
pastki devoriga o ‘rnashgan chala to ‘siq yurak qorinchasining 
ustki devorigacha tegib, yurak qorinchasi o ‘ng va chap 
bo‘lmalarini bir-biridan batamom ajratib qo‘yadi.
Arterial sistemasi 
baqaning arterial sistemasidan umu-
112

---

miy arterial oqimining uchta mustaqil tomirga — 
o ‘pka ar­
teriyasi 
ham da 
chap 
va 
o ‘ng aorta yoylariga 
b o ‘linishi 
bilan farq qiladi. H ar qaysi aorta yoyi qizilo‘ngach atrofida, 
biri o ‘ng tom ondan, ikkinchisi chap tom ondan orqaga qayri- 
ladi. Ular umurtqa pog‘onasining ostida bir-biriga qo‘shilib 
toq orqa aortasini 
hosil qiladi. 0 ‘ng aorta yoyidan chiqqan 
um um iy stvoldan ikkita