O'zbekiston respublikasi oliy ya o'rta maxsus ta’lim vazirligi o'rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi g. G‘. Nazarova, H. X. Xalilov, A. A. Eshtoyev

20.1. Globallashuv tushunchasining
mazmuni va mohiyati
XX—XXI asrlar bo‘sag‘asida jahon iqtisodiyotida yangi atama 
globallashuv
tushuncha paydo bo‘lgan edi. Globallashuv muammolari 
hozirgi kunda tarixchi va faylasuflar iqtisodchi va texnologlar, 
shuningdek, mamlakatlaming hukmron doiralari hamda jamiyat 
vakillari tomonidan keng muhokama qilinmoqda. Jahon iqtisodiyotida 
globallashuv tarafdorlari va unga qarshi bo‘lganlaming mavjudligi 
ushbu tushuncha turlicha talqin qilinishini anglatadi. Globallashuv 
tarafdorlarining fikricha, globallashuv iqtisodiy o ‘sishni rag‘- 
batlantiradi, aholi farovonligini oshiradi, yangi ish o ‘rinlarini yara- 
tilishiga imkon beradi. Globallashuvga qarshi bo'lgan iqtisodchilar 
esa, u savdo ekspansiyasining kuchayishiga, iqtisodiy jinoyatlaming 
ortishiga (qalbaki mahsulotlar ishlab chiqarish, noqonuniy reeksport, 
narkotik moddalar savdosining oshishi va h.k.lar) ishlab chiqarishda 
atrof-m uhitni ifloslanishiga, texnik-texnologik xavfsizlikka amal 
qilmaslikka, bolalar mehnatidan keng foydalanish va boshqa bir 
qator hodisalar bilan bog‘liq bo‘lgan muammolarni kuchayishiga 
olib keladi, deb hisoblashadi. Xullas, jahon iqtisodiyotida hozirgi 
kunda globallashuv jarayonini to ‘xtatib bo'lmaydi.
Iqtisodiy tahlilchilar tomonidan globallashuv iqtisodiy rivojla­
nishi u yoki bu m am lakatlam ing ijtim oiy-iqtisodiy, texnik- 
texnologik va ekologik an’analarga qanday ta’sir ko‘rsatishini chuqur 
o ‘rganishlari lozim bo‘ladi. Jahon iqtisodiyotida «globallashuv» 
tushunchasi ilk bor amerikalik olimlar tom onidan fanga kiritilgan 
edi. Iqtisodchi olimlardan biri T. Levit o'zining «Bozorlarning 
globallashuvi» nomli maqolasida globallashuvni oldin tasaw ur qilib 
bo ‘lmaydigan darajada ko‘p ko‘rsatkichlarga ega b o ig an iste’mol 
tovarlarini standartlashishi uchun global bozorlar paydo bo'lishi 
bilan bog'liq bo'lgan yangi tijorat voqeligi, deb ta ’rif bergan edi. 
Iqtisodchi olim N. Trift esa globallashuv jarayonining quyidagi 
jihatlarini alohida ajratib ko'rsatgan edi: