O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti qo’lyozma huquqida

Raxbarlik kasbiy qoidasi: "men xar qanday raxbar uchun qo`l ostidagi xodimlarni o`ziga moyil qilish - kasbiy zarurat ekanligini yaxshi bilaman, shuning uchun o`z xodimlarim bilan muloqotga ko`proq kompliment ishlatishga harakat qilaman".
"Sabr-toqatli tinglovchi" usuli. "O`z xodimlariga e'tiborli bo`lish kerak!" "Ularni sabr bilan tinglash kerak!" "Suxbatdoshingizning so`zini bo`lmay, uni oxirigacha tinglang!" xar bir raxbar bu qoidalariga amal qilishi zarur. Xodimlarni diqqat bilan tinglash uchun vaqt kerak. Zero, xar kim o`z fikrini aniq qisqa ifoda qila olmaydi. Raxbar xar qancha zarur ishi bo`lsa xam, o`z xodimini tinglashi zarurmi.
Xodimingiz muammolarini diqqat bilan tinglasangiz, unda o`zingizga nisbatan ijobiy xissiyotlar uygotasiz. Bu usulning psixologik mexanizmlari quyidagicha. Dastlab - raxbar o`z muammolari bilan murojaat qilgan xodimni diqqat bilan yaxshilab eshitishi kerak. Bu qoida odamning eng muxim extiyojlaridan biridir. Bu extiyojning qondirilishi ijobiy xissiyotlarini shakllantiradi. Bu xolda raxbarning yana bir kasbiy qoidasi quyidagicha: "Men xar bir raxbar uchun o`z xodimini o`ziga jalb qilish - kasbiy zarurat deb bilaman, shuning uchun o`z xodimlarim bilan muloqotda sabrli va e'tiborli tinglovchi bo`lishga harakat qilaman".
Suxbatdoshni tinglash qoidalari. Tinglashga o`rganmagan odamlar kam axborot oladilar va kupincha noto`g`ri xulosa chiqaradilar. Tinglash - bu og`ir mashaqqat. Tinglash - bu diqqat va qiziqish bilan axborot almashish, tushunishga erishish, suxbat chogida erkin vaziyat yaratish. Tinglash - bu faol jarayon bo`lib, ma'lum kunikma va malakani talab qiladi. Quyidagi raxbarlar uchun o`z xodimlarini tinglash qoidalarini keltiramiz.
1. So`zlayotgan odamga ochik, ravon so`zlashish uchun imkoniyat yaratib bering. "Xa, men sizni eshityapman, tushundim." Suxbat chogida sizning diqqat bilan tinglashingiz boshqalarni tushuna olishingizni bildiradi.
2. Muloqot chog`ida suxbatdoshingizni tushunishga harakat qiling. Eshitganlaringizdan darrov xulosa chiqarmang.
3. Suxbatdoshingizga xamdard bo`ling. Uning urniga o`zingizni qo`yib ko`ring va uning muammolarini o`zingiznikiday qilib ko`ring. Bu esa uning nutqini chuqo`rroq bo`lishiga imkoniyat yaratadi.
4. Sabrli bo`ling, dam-badam soatga qarayvermang, suxbatdoshingizn so`zini bo`lmang. Suxbat chog`ida o`z ishlaringiz bilan band bo`lmang - xar xil qog`ozlarni titkilamang, telefonda gaplashmang va x.k.
5. Suxbat mavzuidan chetga chiqishga urinmang. Gapirayotgan odamning turli sifatlarini muxokama qilmang. Agar xodim sizga yoqmasa xam uni diqqat bilan eshiting.
6. Suxbatdoshingizga savol berib, uning muammolarini to`g`ri tushunganingizni tasdiqlatib oling: "Men sizni to`g`ri tushundimmi".
7. Suxbat davomida muloyim jilmayib, suxbatdoshingizning ko`ziga qarab turing.
8. So`zini diqqat bilan tinglaganingizni albatta ta'kidlab turing: "Menimcha sizni shunday muammolar qiynayapti".
9. Eshitayotgan so`zlaringiz sizda nafrat uyg`otsa xam o`zingizni tuta biling. Bilingki aks xolda suxbatdoshingiz sizga ishonmay qo`yadi.
10. Suxbat davomida suxbatdoshingiz o`z so`zini tugatmaguncha jim o`tirganingiz ma'qul.