O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi

 
11.4. Turizmdagi asosiy rasmiyatchiliklar va ularni soddalashtirish 
muammolari 
Tabiiyki, xalqaro turizmni rivojlantirishda muammolar bisyor. Ulardan 
chegaradan o’tishda va chet mamlakatda bo’lishda rasmiyatchiliklarni hal 
qilish bilan bog’liq asosiy muammolarga to’xtalib o’tamiz: 
- pasport va viza muammosi; 
- valyuta nazorati hamda valyuta ayirboshlash ustidan nazorat; 
- bojxona qoidalari; 
- tibbiy rasmiyatchiliklar; 
- politsiya nazorati; 
- turistik hujjatlar; 
- sayohat mamlakatida milliy hujjatlarni legalizatsiya qilish 
(ularning huquqiy layoqati) 
Bu rasmiyatchiliklar turist yashaydigan mamlakatda yuzaga keladi (viza, 
chet el pasporti) hamda u boshqa mamlakatda bo’lgan davr mobaynida 

---

amal qiladi (masalan, valyuta rejimi, tibbiy rejim, politsiya rejimi). Bu 
tartiblarga amal qilish zarurligi shubhasiz, lekin haddan ortiq tartibga 
solish (majburiy ro’yxatdan o’tish va h.k.) ba’zan turistga psixologik 
jihatdan salbiy ta’sir ko’rsatadi.
Turistik muhitga va mehmondo’stlik sanoatining faoliyatiga rasmiy 
tartib-taomillarning salbiy ta’siri haqida Markaziy Osiyo turfirmalari 
bergan javoblarning taqsimlanishi 1-jadvalda keltirilgan.
1-jadval 
Markaziy Osiyoda xalqaro turizmning rivojlanishiga xalaqit 
berayotgan asosiy rasmiyatchiliklar 
Rasmiyatchiliklar 
Milliy ekspertlarning fikrlari, foiz hisobida 
Qozog’ist
on 
O’zbekist
on 
Tojik-
iston 
Qirg’i-
ziston 
Turkma-
niston 
Viza yoki taklifnomani 
rasmiylashtirish bilan bog’liq 
qiyinchiliklar 
10 
12 
23 
15 
10 
Bojxona tartib-taomillarini 
bajarish 
30 
23 
36 
22 
20 
Valyutani tartibga solish 
muammolari 
16 
34 
20 
10 
26 
Politsiya nazorati (shu jumladan 
ro’yxatdan o’tish va h.k.) 
20 
15 
11 
20 
40 
Tibbiy nazorat (shu jumladan 
sug’urta qilish) 
3 
1 
6 
8 
3 
CHegaradan o’tishda murakkab 
psixologik muhit 
11 
15 
4 
3 
1 
Ekspertlarning fikricha, yuqorida zikr etilgan muammolarni hal 
qilish (kriminogen vaziyatni, Afg’oniston bilan chegaradagi murakkab 
siyosiy vaziyatni, inflyatsiya va iqtisodiy inqirozni bartaraf etish bilan bir 
qatorda) turistik oqimlar dunyoning boshqa mintaqalaridan Markaziy 
Osiyo mamlakatlariga oqib kelishiga ko’maklashadi.