O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi

 
 
SHartnoma tuzilishi 
1.
Preambul (yoki kirish qismi) 
2.
SHartnoma predmeti
3.
SHartnomaning qo’shimcha shartlari
1. Preambul (yoki kirish qismi)
1. SHartnoma turi (oldi-sotdi shartnomasi, yetkazib berish komissiya, 
transport xizmati, ijora, qo’shma faoliyat va xokozo).
SHartnomaning aniq nomi qanaqa huquq aloqalarini aniqlashni belgilab 
beradi. Lekin shartnoma nomi bilan emas tarkibi bilan farqlashimizni 
unutmasligimiz kerak. Agar shartnomaning nomi ko’rsatilmagan bo’lsa 
tushinish uchun oldin uni o’qib chiqish kerak. Keyin uni nima 
haqidaligini muhokama qilsak bo’ladi.
2. SHartnoma imzolash vaqti.
U o’z ichiga kun, oy va yilni oladi. Bu ko’rsatkichlar bilan sharnomaning 
amal qilish vaqti, imzolangan vaqti o’zaro bog’liq.
4.
SHartnoma imzolash vaqti (shahar yoki aholi punkti). 
SHartnoma imzolash joyi oddiy rasmiyatilik emas ba’zan yuridik 
ahamiyatga ega bo’ladi.
Bitim imzolangan joyga qarab, quyidagilar aniqlanadi. a) Bitim shakli 
b) Bitim tuzgan shaxsllarning huquqiy layoqati va mexnat unumi v) Bitim 
payti naydo bo’lgan majburiyatlar (oxirgi holatda talonlar shartnomada 
boshqa viziyatni ham qarab chiqish mumkin).
5.
Kontroagentning davlat tomonidan qayd qilingan to’liq firmaviy 
nomi, yoki tomonlarning shartnomasi ko’ra qisqartirilgan nomi 
("Buyurtmachi", "Xaridor", "Arendaga oluvchi" va xokozo).
5. 
SHartnoma 
imzolangan 
shaxslarning 
mansabi, 
ismi-sharifi, 
shartnomani imzolash haqida vakolati.
SHartnoma predmeti
 
SHartnomaning bu qismi jiddiy vazifalarni o’z ichiga oladi.
1. SHartnoma predmeti yoki tomonlar nima haqida kelishuvi.
2.SHartnomaga ko’ra ikkala tomonning majburiyatlari va huquqlari.
3. SHartnoma bahosi, xisob-kitob tartibi va boshqalar.
4. Tomonlarning o’z ma’suliyatlarini bajarish vaqti.

---

Bu shartlarning aniq tartibi shartnoma turidan va aniq uning tuzilish 
vaziyatiga bog’liq.
5. SHartnomaning qo’shimcha shartlari.
Bu bo’lim shartnoma o’z ichiga olishi kerak bo’lgan shartlarni o’z 
ichiga oladi. Bu uz navbatida tomonlar majburiyatiga va huquqiga 
sezilarli ta’sir ko’rsatadi.
1. SHartnomaning amal qilish vaqti. Unda shartnomani tomonlarning 
bajarish vaqti ko’rsatilishi shart. Bu shartnoma muddati tugaganligini va 
kontragentga o’z talablarimizni talab qilish vaqti kelganligini bildiradi.
2. Tomonlar majburiyati bu tomonlarning biri shartni buzish natijasida 
o’z majburiyatini bajarishini ta’minlaydi. Bu yerda xar xil turdagi 
sanktsiyalar, shikoyatlar va jazolar belgilangan. shartnoma tuzishda 
quyidagi ma’suliyatlarni joriy qilish mumkin: tomonlar majburiyatlarini 
bajarmasligi natijasida jarima belgilanishi, bu zararlar konragentlar 
tomonidan koplanishini ko’rsatish lozim. Agar bu shart shartnomaga 
kiritilmagan bo’lsa, kontragentdan hech narsa undirilmaydi.
1.
Ma’suliyatni yuklashga quyidagilar kiradi: garov, qarz, mulkni ushlab 
turish, jarima, kafillik, bank kafolati, bundan tashkari boshqa usullar 
ham ishlatilishi mumkin. Bular shartnoma va qonun bilan 
reglamentatsiya qilinadi.
2.
SHartnomaga ko’ra axborot maxfiyligi.
5. SHartnomaga ko’ra tomonlar orasidagi mojarolarning bartaraf etilishi. 
Tomonlar orasidagi mojarolar arbitraj sudida qonun orqali xal qilinadi. 
Lekin tomonlar boshqacha yo’l tutishi ham mumkin. Ular mojarolarini 
arbitraj sudida emas treyter sudi orqali amalga oshiradi. Bu punktda 
shartnomaga ko’ra talab qarzdor ruxsati bilan amalga oshiriladi.