O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Rasm-3. Donni gul qobiqlarida joylashishi: a—don gul qobiqlarining ichida ko‘rinib turadi; b—donlar gul qobiqlari bilan zich qoplangan

Donli o‘simliklarning mevasi. Don uch qismdan: ikki qavat qobiq, endosperm va murtakdan iborat. Urug‘ qobig‘ining tashqi qismi meva qobig‘i deb ataladi, u ikki qatlamdan iborat bo‘lib tuguncha devorlaridan hosil bo‘ladi. Qobiqning ichki qismi urug‘ qobig‘i deyiladi, bu ham ikki qatlamdan iborat bo‘lib, ular urug‘ kurtakning ikkita qobig‘idan rivojlanadi. Po‘stli donda aytib o‘tilgan qisimlardan tashqari donni o‘rab turgan qobiqdan iborat bo‘lib, u qobiq gul qobig‘idan tashkil topgan. Bunda gul qobig‘i don bilan birikib ketadi.

4-jadval
Birinchi gurux donli ekinlarning farqli belgilari.

Donning belgilari	Bug‘doy	Javdar	Arpa	Suli
Qobiqligi	odatda qobiqsiz,ba’zan qobiqli,lekin gul qobiqlari yopishgan emas	qobiqsiz	qobiqli, gul qobiqlari yopishgan,goxo ochiq.	Qobiqli,gul qobiqlari epishmagan, goxo ochiq
Shakli	cho‘ziq,ponasimon,qobiqli donlar odatda yaxlit boshoqda joylashganqirrali goxo uchi o‘tkirlashgan	cho‘ziq asosi o‘tkirlash gan	elipsimon, cho‘ziq ikkala uchi o‘tkirlashgan.	Cho‘ziq ingichka, qobiqli doni ning uchi o‘tkirlashgan
Qobiq ning yuzasi	qirrali	qirrali	Uzunasiga ketgan chiziqlarianiq ko‘rinibturadi	silliq
Popugi	bor, ba’zan juda kam	bor	yo‘q	bor
Egatchasi	Keng	chuqur	keng	keng
Donning yuzasi	Silliq	mayda bura mali	silliq eki rgani buramali	tukli,tuk bilan qoplangan.
Donning rangi	oq,sariq,qizil,goho ko‘k	yashil, kul rang, goxo sariq yoki jigarrang	qobiqli doni sariq yoki qora,qobiqsizlarisariq.	Qobiqli doni oq sariq jigar rang qobiqsiz lari och sariq