O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi qarshi davlat universiteti qo'lyozma huquqida udk 577. 17 (021) xasanov shuxrat mirza o'G'LI

1.5.Garzian diterpenoidlar
Odatda 4/7/5/6-tetratsiklik tuzilishga ega bo'lgan garzian diterpenoidlari faqat Trichoderma harzianum zamburug' turlarida qayd etilgan. Beshta aniqlanmagan garzian diterpenlar, ya'ni garzianol F-J (135-139) birikmalar va ilgari aniqlangan uchta diterpenoidlar, ya'ni 3S-gidroksigarzianon (140), garziandion (141) va garzianol A (142) Colquhounia coccinea var. mollis o'simligi endofiti T atrovirusi B7 zamburug' shtammidan ajratilgan [51]. Deoksitrixodermaerin (143) oldin aniqlanmagan garzian lakton, Laurencea okamurai dengiz suv o'tlarining endofiti T. longibrachiatum A-WH-20-2 zamburug' shtammidan ajratilgan [52]. Yangi tuzilishli garzian diterpenoid, garzianon E (144) birikmasi T. harzianum (XS-20090075) zamburug' shtammidan olingan [53]. Yangi garzian diterpenoidi, 3R-gidroksi-9R,10R-digidrogarzianon (254) birikmasi T. harzianum X-5 zamburug' shtammi tomonidan ishlab chiqilgan [54]. Ikkita aniqlanmagan garzian diterpenoidi, ya'ni (9R,10R)-digidro-garzianon (145) va garzianelakton (146) birikmalari Xylocarpus granatum o'simligidan ajratib olingan Trichoderma harzianum sp. Xy24 zamburug' shtammidan ajratib olingan [55 ]. Dengiz qo'ziqorini T. harzianum XS-20090075 shtammi bo'yicha kimyoviy tadqiqotlar turli xil garzianlarni, jumladan, ikkita aniqlanmagan garzian laktonlarini, ya'ni garzianlakton A (147) va garzianlakton B (148) birikmalarini, shuningdek, beshta yangi laktonlarni, ya'ni garzianon A-D (149-253) va garzian (154) birikmalar ajratib olindi [56]. Nihoyat, yangi diterpenoid lakton, trixodermarin (155) Acanthaster planci o'simligidan olingan Trichoderma harzianum erinaceum zamburug' shtammidan ajratildi [57].
Noyob norditerpenoidi bo'lgan sitrinovirin (156) birikmasi T. citrinoviride cf-27 endofit zamburug'i tomonidan ishlab chiqarilgan [57]. Murakkab 156 birikma pergidroazulen halqa tuzilishiga ega bo'lib, u noyob biogenetik yo'l bilan, shu jumladan, demetillanish, sikllanish, oksidlanish va Valden inversiyasi bilan SN2 reaktsiyasi orqali sintez qilingan. Yangi progarzian tipidagi diterpenoidlar 11R-metoksi-5,9,13-progarzitrien-3-ol (157) birikma, garzian tuzilishli diterpenoid dengiz algikoloz qo'ziqorini T. harzianum X-5 shtammdan ajratib olingan edi [58]. Yangi xlorlangan kleistantan diterpenoid sifatida aniqlangan garzianolik kislota A (158), dengiz qo'ziqorinlari T. harzianum (XS-20090075) shtammdan ajratilgan [59]. Kleistantan tuzilishli tritsiklik diterpenoidlar birinchi marta Trichoderma harzianum zamburug'ida qayd etilgan.