О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyоt instituti

 
Ferrit 
- uglerodning va boshqa elementlarning 

- 
temirdagi singish qattiq eritmasidir. 
727
о
С 
gacha xaroratda 

-
ferrit 
(С = 0,006...0,025 %), 
yuqori xaroratlarda esa 

 
- 
ferrit 
(С 
≤
0,1 % 
gacha
)
mavjud bо‟ladi. Ferrit H.M.K
. 
panjaraga ega; uning asosiy mexanikaviy xossalari 
quyidagicha:
 
Temir - tsementit (temir-uglerod) holat diagrammasi har xil xaroratlarda temir bilan uglerod 
qotishmalarining fazaviy tarkibini va strukturasini kо‟rsatadi. Amalda temir-uglerod 
qotishmalaridan tarkibida 6,67 % gacha uglerodi bо‟lgan, ya„ni 100 % tsementit hosil qiladigan 
diagramma qismi muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun temir-uglerod diagrammasining ana 
shu qismi taxlil qilinadi va u 
temir-tsementit diagrammasi 
deb ataladi
 
 
3.1. Temir va uglerodning xossalari
 
 
 
Temir
-suyuqlanish xarorati 1539
о
С ga teng bо‟lgan yaltiroq, och kulrang metalldir. 
Hozirgi paytda ajratib olinaetgan texnik toza temirning tarkibida 0,1...0,2 % (C, Mn, Si, S, P va 
b.) qо‟shimchalar bо‟ladi
. 
Тemirning muhim xossalaridan biri-uning allotropik shakl о‟zgartirishidir. Haroratga 
qarab

-Fe
yoki 

-Fe
bо‟lishi mumkin. 911
o
С 
дан past haroratlarda 

-Fe, 911...1401
о
С 
oralig‟ida 

 -Fe, 1401-1539
о
С 
da esa 

 - Fe 
shaklida mavjud bо‟ladi. 
Temirning mexanikaviy xossalari uning tozaligiga va donalari о‟lchamiga bog‟liq. 
Temirning Brinel bо‟yicha qattiqligi 58...80 ga, chо‟zilishdagi mustahkamlik chegarasi 
