O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

UO‘K: 78.02:398.8(075.32)
KBK: 85.313(5U)ya722
ISBN 978-9943-13-298-6
ISBN 978-9943-13-626-7
©«IQTISOD-MOLIYA», 2010
© «IQTISOD-MOLIYA», 2016
© N. Yuldasheva, N. Raxmatova, 2016

---

3
KIRISH
o‘zbek musiqa madaniyati ko‘p asrlik tarixga ega bo‘lib, 
asrlar davomida rivojlangan. musiqa namunalari ilk o‘rta 
asr manbalarida o‘z aksini topgan. Tarixiy obidalar, devoriy 
naqshlar, turli sopol buyumlarida ko‘rsatilgan san’at namunalari 
shundan dalolat beradiki, o‘rta osiyo mamlakatlarida madaniyat 
va san’at boshqa hayotiy jabhalar bilan uzviy rivojlanib kclgan. 
insoniyatning musiqaga bo‘lgan munosabati, ular haqida birinchi 
ma’lumotlar «avesto» asarida ko‘rsatilgan. so‘ng xonandalar, 
sozandalar, raqqoslar, shoirlar va ijod ahlining yaratgan asarlari 
birin-ketin tarixiy asarlarda o‘z aksini topgan. Borbad maivaziy, 
a.Forobiy, ibn sino, a.Xorazmiy, s.Urmaviy, a.Jomiy, 
Z.Husayniy, d.Changiy, N.Buxoriylarning o‘z asarlari orqali 
olib borilgan nazariy va amaliy tadqiqotlari asrlar davomida 
meros bo‘lib kelgan hamda hozirgi kunda zamonaviy musiqa 
madaniyatining yaratilishida zamin bo‘lib qolmoqda.
madaniy marosimlarimiz o‘rganish faqat ilmiy jihatdan 
katta ahamiyat kasb etibgina qolmay, ayni vaqtda, buyuk 
ajdodlarimiz yaratgan ma’naviy xazinadan bahramand bo‘lishda 
hamda insonning barkamol bo‘lib shakllanishida muhim omil 
hisoblanadi. shunday ekan, beqiyos merosni asrash, avaylash, 
ularni har tomonlama jiddiy o‘rganish bilan bir qatorda, 
uni yoshlar ongi va qalbiga jo qilish masalasi eng muhim 
vazifalardan biridir.
Pedagogik kollejlaming «musiqa ta’limi» yo‘nalishida 
«o‘zbek musiqa adabiyoti» fani o‘quv rejasida ko‘rsatilganligi 
ushbu o‘quv qo‘llanma yaratilishiga asos bo‘ldi.

---

4
Ta’limdagi izlanishlar, turmushda yangi pedagogik 
texnologiyalarni tatbiq qilishda quyidagilar tayanch vazifasini 
bajaradi:
- 
pedagogik innovatsiyalarning natijasiga e’tibor berish, 
ulardan samaradorlarini tanlab olish, tavsiyalar tayyorlash;
- 
har bir tarbiyachi izlanuvchi, ijodkor bo‘lishi, o‘zining 
ijodiy yutuqlarini ommalashtirib borishi;
- 
yoshlarni umuminsoniy qadriyatlar bilan birga ona 
yurtimizning buyuk allomalari asarlaridan ko‘proq foydalanishga 
imkon yaratish;
- darslarda bir xillik, bayonchilikdan butunlay voz kechib, 
munozara, fikrlash sari borish, tinglovchining mustaqil fikrlovchi 
shaxsga aylanishiga ko‘makdosh bo‘lish va b.
demak, ta’lim-tarbiya, ijodkorlik, fidoyilik, izlanish, 
tadbirkorlikni jamuljam qilingan holda itmiy-metodik tavsiyalar 
islilab chiqilsa, o‘z burchimizni bajargan bo‘lamiz.
mazkur o‘quv qo‘llanmada buyuk ajdodlarimiz yaratgan 
ma’naviy meros, og‘zaki an’anadagi professional musiqa, 
musiqali drama, opera, balet, vokal-simfonik janriar, cholg‘u 
musiqasi janrlari hamda o‘zbek kompozitorlarining hayoti va 
ijodi yoritilgan.
Ushbu o‘quv qo‘llanma pedagogik kollejlarning «musiqa 
ta’limi» yo‘nalishidagi o‘quvchilari uchun tavsiya etiladi.
o‘quv qo‘llanmani yaratishda amaliy yordamlari va qimmatli 
maslahatlari uchun ustozlarimiz F.Karomatov, R.yunusov, 
o.ibragimov, o.matyoqubovlarga o‘z minnatdorchiligimizni 
bildiramiz.

---

5