O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti “Kimyo-texnologiya”

12
]. 
6
– rasm. 
To’rt kamerali aralashtirgich: 
1 – kameralar; 2 – aralashtirgichlar; 3 – suspeziya yig‘gich quti; 4 – kirish tuynugi; 5 - 
qopqoq; 6 – cho‘yanli shiber; 7 – shiberni ko‘tarish va tushirish uchun mexanik chig‘ir trosi.
Sulfat kislota uluksiz ravishda suv bilan suyultiriladi; suyultirishni kislota 
zichligi bo‘yicha kontsentratomer orqali nazorat qilinadi. So‘ngra sarflagich orqali 
a‘atit kontsentrati bilan aralashtirishga oqib tushadi. 
Apatitni kislota bilan aralashtirish uchun uzluksiz ishlaydigan uch yoki to‘rt 
kamerali vertikal aralashtirgichlar qo‘llaniladi (
6
– rasm). Suspenziya (bo‘tqa) 
hajmi shiber (ishchi organi tekis shakldor plastinka) orqali tartibga solinadiki, 
bunda uning aralashtirilishi 5-7 min (Qoratog‘ fosforiti bilan ishlanganda esa – 2-3 
min) davom ettirilishi ta‘minlanadi. Suspenziya aralashtirgichdan superfosfat
kamerasiga oqib tushadi (7 – rasm). U po‘lat g‘ilofli va ichki qismi futirovka 
qilingan vertikal temir-betonli tsilindrik kor‘us 1 dan iborat. Kamera 16 rolikli 
tirgakka tayantirilgan, ular vositasida kamera ostidagi mustahkam salg‘niklar 
orqali o‘tuvchi qo‘zg‘almaydigan cho‘yan quvur 2 atrofida aylanadi. Aylantirish 
reduktor 4 orqali elektromotor 3 yordamida amalga oshiriladi; 1-2 soat mobaynida 
kamera bir marta aylanadi (aylanish yo‘nalishi tasvirda strelka bilan ko‘rsatilgan). 
Kameraning temir-betonli qo‘qog‘i 5 qo‘zg‘almasdir, kamera va qo‘qoq orasida 
rezinali zichlashtirgich bor. Qo‘qoqqa vertikal holatda markaziy quvurga tegib 

---

30 
turuvchi qo‘zg‘almas cho‘yanli to‘siq 6 mahkamlangan va u yuklash zonasini 
chiqarish zonasidan ajratib turadi. Shu to‘siq atrofida, chiqarish zonasi tomonida 
frezer 7 joylashgan. Bu tik o‘qda aylanuvchi ‗o‘lat moslama («karusel‘») ga xromli 
cho‘yandan tayyorlangan pichoqli qanotlar mahkamlangan. Frezer kamera 
qo‘qog‘iga osilgan holatda bo‘lib, kamera aylanishiga qarama-qarshi yo‘nalishda 
0,13-0,17 s
-1 
(8-10 ayl/min) chastotada aylanadi. 
Suspenziya aralashtirgichdan qopqoqdagi teshik 8 dan o‘tuvchi quvur orqali 
uzluksiz ravishda kameraga oqib tushadi. Kameraning aylanish jarayonida 
superfosfat massasi frezerga tomon yo‘nalishida qattiqlashib boradi va tayyor 
mahsulot frezerda qirib olinadi. Frezerning bir marta aylanishi natijasida 5-25 mm 
qalinlikdagi superfosfat qatlami qirib olinadi. Qirilgan superfosfat markaziy 
quvurga undagi yirik tirqish orqali tushadi va undan esa mahsulotni omborga 
uzatuvchi transporterga tushadi. 
7 – rasm.