O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti “Kimyo-texnologiya”

T
va 
K
qiymatini to‘ish kerak. 
Boshqaruv tizimidagi rostlagichlarini koeffitsient qiymatlarini aniqlash uchun 
tizim modelini kom‘yutorda akslantirish kerak. Buning uchun tizim modelini 
tuzish kerak, tizim modeli tizim elementlarining modeli yig‘indisidan iboratdir.
Masalan,
haroratni boshqarish tizimi: qurilma, datchik, rostlagich va ijrochi 
mexanizmdan iboratdir. 
Qurilma 
matematik 
modelini 
tuzishning 
eks‘eremental 
usuldan 
foydalanaman, bunda qurilma kirish qiymatiga turtki berib, chiqish qiymatning 
BO 
D 
R 
IQ 

---

43 
o‘zgarishini o‘lchovchi qurilma yordamida yozib olaman. Bu chizma qurilma 
dinamikasi deyiladi va bu chizma asosida qurilmani qanday zveno ekanligini 
anaqlashimiz mumkin, ko‘rinib turibdiki qurima 1-tartibli turg‘un (aperiodik) 
zvenodir
Boshqaruv tizim funktsional chizmalarini chizishda, GOST dan foydalanib, 
birlamchi, ikkilamchi asboblarni tanlab tartib bilan joylashtiraman. Tanlanilgan 
o‘lchovchi va boshqaruvchi asosida boshqarish tizim funktsional chizmasini 
chizaman. 
O‘rgayotgan misol uchun obektning funktsional boshqarish chizmasi 
quyidagicha ko‘rinishda bo‘ladi. Adabiyot va uslubiy qo‘llanmalardan foydalanib, 
birlamchi, ikkilamchi asboblar, rostlagich, boshqaruvchi va ijrochiqurilmalarni 
GOST 21.404-85 talabiga mos ravishda tuzildi va o‘lchash va boshqarish 
vositalarining buyurtmalar ro‘yxatiga (jadval 2.1.) yozib qo‘yildi.
2.1-jadval