O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 atmosfera yog‘inlari
shaklida 
yana yer sirtiga tushadi. 
Atmosferadagi namlikning asosiy manbai - okeanlar va dengizlar 
yuzasidan ko‘tarilgan suv bug‘laridir. Ular yer sirtidan bo‘ladigan umumiy 
bug‘lanishning 86,5 foizini tashkil etadi. Shu miqdorning katta qismi 
bevosita yana okeanlar va dengizlarga atmosfera yog‘inlari ko‘rinishida 
qaytib tushadi. Bu jarayon 
kichik suv aylanishi
deb ataladi. Namlikning 
qolgan qismi shamol ta’sirida materiklar tomon harakatlanadi va ular bu 
harakat jarayonida yer sirti yuzasi bilan murakkab aloqada bo‘ladi (3.1-
rasm).
Suvning katta aylanishi
 
materiklar va okeanlarda namlikning 
barcha turdagi aylanishlarini o‘z ichiga oladi. Quruqlikdan daryo oqimi 
ko‘rinishida okeanlarga yoki ular bilan tutash bo‘lgan dengizlarga qaytib 
tushgan suv katta suv aylanishi jarayonini yakunlaydi. Shunday qilib, 
Dunyo okeani, atmosferadagi namlik va quruqlik suvlari yagona tizim 
sifatida o‘zaro chambarchas bog‘langan. 
Yer sirtining quruqlik qismida hosil bo‘lgan daryo suvlarining bir 
qismi okeanlar va dengizlarga quyilsa, bir qismi materiklar ichida qoladi. 
Quruqlik yuzasining katta qismi (78 foizi) Dunyo okeaniga tomon qiya 
bo‘lib, u yerda hosil bo‘lgan daryo oqimi okeanlar yoki ularga tutash 
bo‘lgan dengizlarga kelib tushadi. Quruqlikning bu qismi 
okeanga tutash 
yoki
 
chekka oqimli hududlar
 
deb ataladi. Daryolari suvi okeanga kelib 
tushmaydigan hududlar
ichki oqimli
yoki
berk
(okeanga nisbatan)

---

43 
 
3.
1
-r
a
sm. T
a