11-ma’ruza issiqlik almashinuv apparatining texnik xususiyatini aniqlash ishning maqsadi

11-MA’RUZA
ISSIQLIK ALMASHINUV APPARATINING TEXNIK XUSUSIYATINI ANIQLASH
ISHNING MAQSADI: Issiqlik almashinuv apparatlari bilan ishlash malakasini egallash va ularni issiqlik hisoblarini o‘rganish.Issiqlik tashuvchini qizdirish yoki sovitish uchun mo‘ljallangan qurilmaga issiqlik almashinuv apparatlari (IAA) deyiladi. Issiqlik tashuvchi sifatida suyuqlik yoki gaz ishlatiladi. Issiqlik tashuvchilar isituvchi va isitiladigan tashuvchilarga bo‘linadi.Issiqlik almashinuv apparatlarini ishlash prinsipiga ko‘ra, rekuperativ, regenerativ, aralashtirgichli va ichki issiqlik chiqaruvchi apparatlarga bo‘lish mumkin. Rekuperativ issiqlik almashinuv apparatlarini to‘g‘ri oqimli, qarshi oqimli, ko‘ndalang oqimli va aralash oqimli apparatlarga bo‘linadi. Issiqlik almashinuv apparatlarining issiqlik hisobi quyidagi vazifalarni o‘z ichiga oladi:
Isitish yuzasi G‘ ni aniqlash;
Issiqlik miqdori Q ni hisoblash.
Issiqlik tashuvchilarni oxirgi temperaturalarini aniqlash.

To‘g‘ri oqimli (a) va qarshi oqimli (b) issiqlik almashinuv apparatlari.To‘g‘ri oqimli (a) issiqlik almashinuv apparatlarida isitish yuzasini aniqlashni ko‘raylik.Issiqlik almashinuv apparatining yuzasi G‘ va issiqlik uzatish koeffitsienti k bo‘lsa, u holda isituvchidan isitiladigan tashuvchiga berilayotgan issiqlik miqdori quyidagidek aniqlanadi. Q=k^.F^.t_o‘rt
Bu erda: t_o‘rt - temperatrularning o‘rtacha farqi. t_o‘rt ni aniqlash uchun temperaturalarning o‘rtacha logarifmik farqi tenglamasidan foydalaniladi: bu erda: =t`<sub>1</sub>-t`₂;
Baozi hollarda o‘rtacha arifmetik temperaturadan foydalaniladi.
Q ma’lum bo‘zlsa, t_o‘rt va k ni hisoblab, issiqlik almashinuv apparatining zaruriy yuzasi G‘ aniqlanadi. Bu formula qarshi oqimli issiqlik almashinuv apparatlari uchun ham to‘g‘ridir. Amaliy hisoblar ko‘rsatadiki, agar t₁/t₂ 1,7 bo‘lsa, formuladan, agarda t₁/t₂ 1,7 bo‘lsa, formuladan foydalanish kerak.Qurilma «quvurning ichida quvur» shaklidagi issiqlik almashinuv apparatidan iboratdir. Kichik diametrli quvur ichida bir issiqlik tashuvchi, katta diametrli quvur ichida ikkinchi issiqlik tashuvchi harakat qiladi.Issiqlik tashuvchilarning harakatini to‘g‘ri oqimli yoki teskari oqimli qilib o‘zgartirish mumkin. Bu o‘zgartirish yo‘naltiruvchi ventilp orqali amalga oshiriladi. Issiq suv esa, «Kama» turidagi nasos orqali uzatiladi.issiqlik almashinuv apparatining kirishdagi va chiqishdagi temperaturalari termometrlar orqali aniqlanadi.
jadval. Suvning solishtirma issiqlik sig‘imi Sr₁ ni temperaturaga bog‘liqligi.

t,^oS	Sr1, kkal/kggrad	t,^oS	Sr1, kkal/kggrad
0	1,0073	60	0,88836
10	1,00122	70	1,00060
20	0,9979	80	1,00222
30	0,9979	90	1,00430
40	0,99797	100	1,00636
50	0,99847