O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 
Nazorat savollari va topshiriqlar 
1. Gidrol, digidrol va trigidrollarning farqi nimada? 
2. Toza suv elektr tokini o‘tkazadimi? 
3. Tabiiy suvlarda vodorod ko‘rsatkichi qanday qiymatlarda 
o‘zgaradi? 
4. Tabiiy suvlar tarkibidagi asosiy ionlarni eslang. 
5. Quruqlikdagi suvlar Dunyo okeani suvidan qaysi anionlarning 
ko‘pligi bilan farq qiladi? 
6. Yer sayyorasida kechadigan tabiiy­geografik jarayonlarda suvning 
ishtiroki qanday ahamiyat kasb etadi? 
7. Suvning inson hayotidagi ahamiyatini qanday misollar bilan 
isbotlaysiz? 
8. Qishloq xo‘jaligi va sanoat mahsulotlarini yetkazishda suvning 
ahamiyatini yoriting. 

---

41 
3. GIDROSFERA VA UNING TASHKIL ETUVCHILARI 
 
3.1. Gidrosfera haqida umumiy ma’lumot 
Sayyoramizning suv qobig‘i 
gidrosfera 
deb ataladi. Gidrosfera 
okeanlar va dengizlar, yer osti suvlari va tuproqdagi namlik, muzliklar va 
qor qoplami, ko‘llar, atmosferadagi namlik, botqoqliklar, daryolar
 
kabi 
tashkil etuvchilardan iborat.
Yer sirtining okean va dengiz suvlari bilan qoplangan yuzasi 
umumiy nom bilan 
Dunyo okeani
deb ataladi. U sayyoramizning suv 
qobig‘i -gidrosferaning asosiy qismidir.
Yer sharining umumiy maydoni 510 mln. km
2 
ga teng bo‘lsa, uning 
361 mln.km
2
qismini yoki 71 foizini Dunyo okeani egallagan. Quruqliklar 
yuzasi esa 149 mln.km
2
yoki yer sirti yuzasining 29 foiziga tengdir. 
Quruqlikdagi barcha ichki suv havzalari yuzasining yig‘indi maydoni 
uning, ya’ni quruqlik umumiy maydonining 3 foizidan kamrog‘ini, 
muzliklar esa taxminan 10 foizini tashkil etadi. 
Mutaxassislarning hisoblashicha, Yer sharidagi suvning umumiy 
hajmi 1 mlrd 386 mln.km
3
dan ortiq. Bundan 1 mlrd 338 mln.km
3
qismi 
Dunyo okeanida, 234 mln.km
3 
- yer po‘stida, 26 mln.km
3 
- muzliklarda, 
176 ming km
3 
- ko‘llarda, 2,1 ming km
3
esa daryolardadir (3.1­jadval).