Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universitetining jizzax filiali

Test metodining kamchiliklari
Testlarni qadr-qimmati bilan bir qatorda ularning kamchiliklarini ham sanab oʻtish lozim boʻladi.
1. “Koʻr-kurona” xatoga yoʻl qoʻyish xavfi. Yuqori maʼlumotli boʻlmagan mutaxassislarga ishonib qoʻyish, yaʼni testlarni avtomatik tarzda ishlatish, baʼzida bir qator oqibatlarga olib kelishi mumkin. Yoʻriqnomalarni tushunmasdan javob berishga toʻgʻri kelib qolishi,
2. Profanatsiya xavfi. Bu soʻz maʼnosini ifodalashda hosil boʻladigan effekt. Masalan mutaxassislar saralash sharoitida MMPI qoʻllash, sakkizinchi shkaladagi maksimal ball “Shizofreniya”ni aniqlashga yordam beradi bu original tafakkurni baholovchi sanaladi, toʻrtinchi shkalada “psixopatiya-impulsivlik” tarzda ifodalangan. Testning savollari sogʻlom shaxsni ancha talvasaga solib qoʻyadi.
3. Individual yondashuvning yoʻqligi (Stressga chidamlilik). Test yoppasiga oʻtkazishga ancha qoʻl kelganligi sababli, unda individual xarakterdagi jihatlar eʼtibordan chetda ham qolib ketadi.
4. Ishonchlilik sharoitlarini boʻlmasligi. Test protseduralarining rasmiylik xarakteriga ega ekanligi, psixologning uning muammosiga shaxsan qiziqishiga nisbatan ishonchsizlik olib keladi.
5. Noadekvat murakkablik individual yondashuvning yoʻqolishi. Baʼzan yuqori maʼlumotli darajasida tuzilmagan testlarda hatdan ortiq murakkablik yosh xususiyatlariga taʼsir etadi.


III. Shaxs soʻrovnomalari va ularni psixologik ifodalash tartibi

Shaxs soʻrovnomalarining rasmiylashtirish va ularning shkalalarini ifodalashda ayrim tartiblarga amal qilinadi.

Psixologik shaxs soʻrovnomalarining “L” ʻQʻ-maʼlumotlar bir qator tadqiqotlarda oʻziga xos tarzda tartiblanadi. Bunday tadqiqotlarda L” ʻQʻ-maʼlumotlarning muvofiqligini taʼminlashda 20 tagacha omillar inobatga olingan.
Faktorlarni identifikatsiyalashda ikki xil ifodalash tizimiga amal qilinadi: indeksli va alfavitli
Indeksli ifodalash tizimi oʻzida universal indekslarni taqdim etadi va quyidagicha yoziladi: U.I. (L, Q)№, agar U.I. universal indeksning qisqartirilgan ifodasi; L, Q-maʼlumotlar tipini ifodalanishi, №-universal indeksdagi faktorning raqami. Ular 1dan 20 gacha boʻlishi mumkin.
Alfavitli ifodalash tizimi ABCDEFGHIJKLMNOQ₁Q₂Q₃Q₄)
Q₁Q₂Q₃Q₄ Harflar UI (Q) 16-19 faktorlarni ifodalaydi A-O faktorlardan farqlash uchun.
Faktorlarni ifodalashning ikki xil nomlanish qabul qilingan: