Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universitetining jizzax filiali

3-mavzu. Testologiyaning texnik va metodologik prinsiplari


Reja:

1. Testlarni yaratishning oʻziga xos jihatlari.

2. Metodiklarni ishlab chiqish va foydalanish talablari.
3. Psixodiagnostik axborotlarning obyektivlik muammosi.
Psixologik axborotlarni konfidensialligi, tekshiruv natijalarini olish tekshiriluvchining zarari uchun ishlasht kerak emas. Ular obyektiv va sotsial axloqi meʼyorlariga mos va meʼyorlar bilan mustahkamlangan boʻlishi kerak. Psixologlarning xalqaro kasbiy etikaviy standartlari oʻzida quyidagilarni qamrab oladi:
• Javobgarlik tamoyili (tadqiqotchi olingan axborotlarni ishonchliligi va konfidensialligiga javob beradi);
• kompetentlik tamoyili (psixodiagnostikaning asosiy amaliy protseduralarini va ularni qoʻllash qoidalarini bilish);
• etikaviy va huquqiy vakolatga egalik tamoyili (olingan axborotlarni amaldagi qonunchilik doirasida harakat qilish va foydalanish);
• yuqori darajadagi psixologik targʻibot tamoyili (ishni tekshiriluvchida psixologik diagnostika toʻgʻrisidagi yoqimli taassurotlarni tadqiqoti natijasida tashkil etish);
• konfidensiallik tamoyili (tekshiriluvchining shaxsiy hayoti, tuygʻularini poymol qilishga yoʻl qoʻymaslik, unga daxldor maʼlumotlarni tarqatmaslik);
• tekshiriluvchining xotirjamligni taʼminlash tamoyili (testlashtirish jarayoni natijasida tekshiriluvchining psixologik va somatik holati yomonlashmasligi kerak. Shuningdek, moddiy holati oʻzgarmasligi, unga zarar yetmasligi kerak);
• kasbiy kooperatsiya tamoyili ( uslubiy va amaliy jihatdan ishning samaradorligini taʼminlash maqsadida va tekshiriluvchining psixodiagnostik baholari sifatini oshirish maqsadida psixologik axborotlarni almashtirish);
• tekshiruv maqsadlari haqida mijozni axborot bilan taʼminlash tamoyili (tekshiriluvchi psixodiagnostikaning umumiy maqsadlari haqida tasavvurga ega boʻlishi kerak). Agar tamoyil metodikaning baholashiga yashirin singdirilgan boʻlsa, bu vaziyatga bogʻliq boʻlmaydi;
• tekshiruvning axloqiy-ijobiy samarasini taʼminlash tamoyili (tekshiruv va maslahatdan soʻngra tekshiriluvchida kayfiyatning koʻtarilishi va xulq-atvoridagi salbiy xususiyatlarning pasayishiga erishish zarur);