Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universitetining jizzax filiali

4-mavzu. Testlarga qoʻyiladigan psixometrik talablar
1-seminar:
1. Testlarni yaratishning oʻziga xos jihatlari.
2. Metodiklarni ishlab chiqish va foydalanish talablari.
3. Psixodiagnostik axborotlarning obyektivlik muammosi.


2-seminar:
1.Psixodiagnostik metodikalarni ishonchliligi va uning aniqlash yoʻllari.
2.Testlarni validligini taʼminlash tushunchasi. Mazmunni bayon etish metodlari.
3. Test normalari va mazmuni.
4.Testlarni standartlashtirish.
1. Restest-testni qayta oʻtkazish orqali, yaʼni test oʻtkazilgandan soʻngra maʼlum vaqt oʻtgandan soʻngra yana aynan oldin tekshiruvdan oʻtgan sinaluvchilar yana qayta testdan oʻtkaziladi. (P.Klayn retest oʻtkazish muddatini 6 oy oraligʻi deb belgilaydi, L.F.Burlachuk esa buni 3 hafta oraligʻi yetarli degan xulosani beradi).
2. Bir vaqtni oʻzida testning ikkita, yaʼni ekvalentidan foydalanish.
3. Testlarning juft va toq topshiriqlari boʻyicha ishonchliligini hisoblashda ularning juft va toq raqamli topshiriqlari orasidagi korrelyatsiyani hisoblab chiqish.
Testlarning ishonchliligini aniqlashda 200 va undan ortiq tekshiriluvchilardan hamda reprezentativ tanlanmalarda amalga oshiriladi.


Validlik. Testning oʻrganish moʻljallangan xususiyatni oʻlchay olish imkoniyati uning validligini belgilaydi.
Validlik turlari:
1. Konkurent validlik
2. Prognostik validlik
3. Konseptual validlik
Testlarni standartlashtirish-psixometrik oʻlchash tadbirlaining biri sifatida qaraladi va ular tekshiriluvchilarni bir-biri bilan qiyoslashda va natijalarni tahlil etish uchun zarur meʼyor hisoblanadi.

500 kishilik tanlanma olinadi.

Psixodiagnostika bilan shugʻullanayotgan yosh mutaxassislar oʻz amaliyotlarida metodikalardan foydalanish bilan bogʻliq muammolarga koʻp duch kelmoqdalar. Bunday muammolar toifasiga psixologlarning psixodiagnostika metodikalarni yaratilishi, moslashtirish va modifikatsiyalash tartib qoidalarini yaxshi bilmaslikdir. Bugungi kunda psixodiagnostik maqsadlarda tatbiq etilayotgan metodikalarning asosiy qismi boshqa muhitlarda yaratilgan boʻlib, ular bizning sharoitimizda ayrim psixometrik qoidalarga muvofiqlashtirilgan holda qoʻllanilishida, psixodiagnostika muammolariga bagʻishlangan qoʻllanmalar va adabiyotlarning oʻzbek tilida yaratilganlari hamda psixologlar tayyorlash jarayonida psixodiagnostika kursini oʻqitishda ham amaliy tajribalar yetarlicha emas. Bu tarzdagi muammolarning mavjudligi oʻz navbatida ushbu yoʻnalishdagi boshqa muammolarni kelib chiqishiga asos boʻlib qolayotganligi shubhasiz. Yuqorida keltirilgan muammolarga tayangan holda psixologik metodikalarni yaratish, ularni modifikatsiyalash va moslashtirishning psixometrik masalalari tahliliga eʼtibor qaratiladi. Mahalliy mutaxassislar metodikalarni amaliyotda qoʻllash qoidalar va shart-sharoitlar bilan bogʻliq muammolarga duch kelmoqdalar. Bunday muammolarni hal etishda jahon psixologiyasida yetarlicha tajribalar mavjud. Ushbu tajribalarga tayangan holda yosh mutaxassislar duch kelayotgan muammolardan biri psixodiagnostik metodikalar, xususan, testlarni standartlashtirishning umumiy jihatlarini tahlil etib oʻtishga harakat qilamiz.