O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti

Nazorat savollari

1. 
   G’isht qanday ta’riflanadi?
   
2. 
   Oddiy va modul g’ishtlarining o’lchamlarini keltiring.
   
3. 
   G’ishtning qanday turlarini bilasiz?
   
4. 
   Yuzali g’isht qanday kilib yasaladi va olinadi?
   
5. 
   Izolyatsiya maqsadlarida ishlatiluvchi g’isht oddiy qurilish g’ishtidan qanday farqlanadi?
   
6. 
   Ichi kovak g’ishtlar necha teshiklik qilib qoliplanadi?
   

4-mavzu. Silikat g’isht
Ryeja

1. 
   Silikat g’ishti.
   
2. 
   Silikat g’isht ishlab chiqarish texnologiyasi
   
3. 
   G’ishtlarning ishlatilishi
   

Tayanch so’z va iboralar: kalьtsiyli gidrosilikat, silikat g’isht, havoyi ohak, avtoklav ashyolar, teshikli g’isht, devor konstruktsiyasi elementlari.

1. 
   Silikat g’ishti.
   

Mamlakatimizda yaratilgan va qurilishda keng foydalaniladigan yana bir g’isht bor. U xam bo’lsa kvarts va ohak asosida olingan va formulasi kalьtsiyli gidrosilikatdan tashkil topgan silikat g’ishtdir. Oq rangli silikat g’ishti 75, 100, 125 va 150 markalarida chiqariladi. Ularga 0,1-3 % atrofida buyoq qo’shib, hohlagan rangdagi g’ishtni olish mumkin.Silikat g’ishtni ishlab chiqarish nisbatan oddiy texno­logik ja­rayon, yuqori darajada mexanizatsiyalash va qisman avtomatlashtirilgan, qurilmani komleksligi, turli hil xom ashyolar va sanoat chiqindi­laridan foydalanish bilan xarak­terlanadi. 
Silikat g’isht ishlab chiqarish jarayoning davomiy­ligi ke­ramik g’ishtni tayyorlash bo’yicha, shunga o’xshash ish ko’rsatkich­lariga nisbatan 5-10 marta past, solishtirma kapital mablag’­lar sadxi, yonilg’i-energetik resurslar sarfi, mahsulot bir­ligini ishlab chiqarish uchun ketadigan xarajatlardan 1,5-2 marta kam. 
Asosiy bog’lovchi ashyo sifatida olinadigan havoyi ohak 5-8 % miqdorida olinib, tarkibida zararli aralashmalar (dala shpati, slyuda, gips) bo’lmagan kremniy kuli (92-95 %) bilan obdon qorishtiriladi. Keyin tegishli miqdorda suv qo’shib qorishma tayyorlanadi va yuqori bosim ostida presslash yo’li bilan buyumlar ishlanadi. Qum shakli qirrali bo’lsa (masalan, kvarts qumi), buyum mustahkamligi birmuncha ortadi. Kvarts qumi bo’lmagan taqdirda to’ldirgich sifatida ohak-shlakli bloklarni tayyorlashda ishlatiladigan shlak qumi, ko’mir kuli va tarkibida qum ruproq bo’lgan boshqa ashyolarni ham ishlatish mumkin. 
Silikat g’isht ishlab chiqarishni rivojlantirish olimlar­ning yutuqla­riga asoslangan bo’lib, ular fizik-kimyoviy ja­rayonlarning mohiyati va qonuniyatlarini aniqlash bo’yicha, si­likat g’ishtni olish texnologiyasini takomillashtirish va si­fatini oshirish bo’yicha ilmiy tadqiqot ishla­rini keng miq­yosda o’tkazmokdalar. 

1.