O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti tasviriy san’at va mehnat ta’lim fakulteti

Dizaynerning imidji 
ham reklamaning bir turi, ayniqsa XX asrni oxirida, bu payitda shou 
biznes kabi u taniqli shaxs bo`lib qoldi. Uning tashqi ko`rinishi yaratgan modellar kolletsiyasiga 
mos bo`lgan. 
Dizaynerning imidj tarkibiga quyidagi komponentlar kiradi: - dizaynerning tashqi 
ko`rinishi. Birinchi astoidl o`ylab yaratilgan imidjning misoli – K.SHanel`. Ko`pkina mijozlarini 

---

34 
u yaratgan modeli emas, balki “buyuk madmuazel`” siymosi o`ziga jalb etardi. O`z siymolarini 
Jan-Pol` Got`e, Ral`f Loren, Djon Gal`yan, Viv`en Vestvud, Sonya Rikel` yaratishgan; 
- jamoa oldida chiqish, kitob 
va 
maqolalari, 
xikmatli 
so`zlari, 
o`z 
fikrlarni 
ifodali 
rasm 
solish, 
interv`yu 
berish, 
fil`m 
chiqazish 
(Kristian 
Dior, 
El`za 
Skap`yarelli, 
Karl 
Lagerfel`d). 
Bu 
manoda 
ham 
K.SHanel` 
birinchi 
bo`lgan 
– 
uning 
ajoyib 
shior-maksimalari 
hozirgacha 
eslatiladi 
(garchi 
ularning 
muallifi 
K.SHanel`ning 
dusti 
P.Reverdi 
bo`lsa 
ham): 
“Moda o`zgaradi, haqiqiy uslub esa – xech qachon”, “kurimsizlikka o`rganish 
mumkin, ammo isqirtlikka xech qachon”, “yubka oyoqlarni chalishtirish uchun, 
eng 
o`mizi 
qo`llarni kukrakka qovushtirish uchun”, “modaning ikki maqsadi 
bor – komfort va sevgi. Ikki maqsad amalga oshsa – go`zallik ro`y beradi”. 
Mashhur 
ism 
haqiqiy 
boylik 
bo`ladi, 
qo`shimcha 
daromad 
olishga 
imkon 
beradi. 
1949 
yilda 
K.Dior 
xizmatchisi 
J.Rue 
o`ylab 
chiqqan 
litsenziya 
aynan 
shunga asoslangan. U bilan xozirgacha dizaynerlar foydalanadi; 
-
pressada nashr etilish; 
-
dizayner ismi u yaratgan uslubi bilan bog`likligi; 
-
dizaynerning imidji yangi badiiy uslub bilan bog`liqligi; 
-
modani muvaffaqiyatli reklama qilish uchun yangi moda tamoyillarini differentsiatsiya qilish 
kerak, shuning uchun har bir mavsum yangi uslublarni ishtiroq etadi, bittalari kam vaqt bo`lsa, 
ikkinchilari esa – muayyan vaqt ramzi bo`ladi. 1930 yy. - modada neoklassitsizm uslubi 
(M.Vionne va Aliks), tarixiylik (E.Balansega, E.Molino), syurrealizm (E.Skap`yarelli); 1950 yy. 
– N`yu luk (K.Dior), K.SHanel` uslubi; 1960 yy. – London uslubi (M.Kvant), kosmik uslub 
(Andre Kurrej, Pe`r Karden, P.Rabani); 1970 yy. - etnik uslub (Kenzo); 1980 yy. - neoklassik 
(K.Lagerfel`d), neobarokko (K.Lakrua), seksi (A.Alayya, T Myugler), - “mul kulchilik” (Jan 
Pol` Got`e); 1990 yy. – minimalizm (K.Klyayn, D.Keran, D.Sander, M.Prada), dekonstruktivizm 
(A.Domel`meyster, D.Van Notten, YO.YAmomoto, R.Kavakubo), kiber-pank (V.Van 
Berendonk), tarixiylik (Dj.Gal`yano, V. Vestvud) va b. bo`lgan; 
-
dizaynerda jamoaning kelajak turmush tarzini prognozlash qobiliyati bo`lishi kerak; 
- dizayner imidji bilan ishlayotgan firmasi bilan aloqasi. 
Tayanch iboralari: 
moda, tarkib, qiymat, funktsiya, qonuniyat, 
innovatsiya, psixologiya, ijtimoiy, nazariya, mohiyat, iste`molchi, antimoda, vazifa, guruh, 
reklama, tsikl, usul, prognozlash. 
Nazorat savollari. 
1.
Moda atamasini ta`riflab bering. 
2.
Modaning tarkibi. 
3.
Modaning qiymatlari nimadan iborat? 
4.
Kostyum va modaning funktsiyalari. 
5.
Modani rivojlanish qonuniyatlari. 
6.
Modaning innovatsiyasi qanday usullari bilan ijro etilishi mumkin? 
7.
Modaning rivojlanish tsikllari qanday? 
8.
Modani prognozlashda manbalar. 
9.
Modaning psixologik nazariyasini ta`riflab bering. 
10.
Modaning ijtimoiy mohiyatini ta`riflab bering. 
11.
Modaning ommabop shakli. 
12.
Antimoda turlari. 
13.
Modani yaratuvchilarning vazifasi. 
14.
Moda iste`molchilari qanday guruhlariga bo`linadi? 
15.
Modada reklamaning o`rni va uning turlari. 

---

35