O’zbekistоn respublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi

α
 
- amilaza, 
β
- amilaza va 
glyukoamilaza kabi turlarga bo’linadi. 
α
 
- amilaza va 
β
- amilaza alohida kraxmalni yoki glikogenni to’la gidroliz 
qila olmaydi. Ular birgalikda ta’sir qilganida gidrolizni 95% ga etkazadi. 
α
 
- 
glyukoamilaza kraxmalni gidrolizlab asosan glyukoza va oz miqdorda dekstrinlar 
hosil qiladi. Sellyulaza sellyulozani, gemisellyulaza - gemisellyulozani gidrolizlaydi. 
Pektin moddalarining gidrolizi peptolitik fermentlar ishtirokida sodir bo’ladi. 
Ulardan foydalanish mahsulot chiqishini oshirishga va meva - rezavor sharbatlarini 
oqartirishga (tindirishga) imkon yaratadi. Polisaxaridlarni gidproliz qiluvchi 
fermentlar ayniqsa amilazalar nonvoylikda, qandli moddalar texnologiyasida, spirt 
ishlab chiqarish texnologiyasida muhim o’rin tutadi. 
Gidrolazalarga lipaza ham kiradi, u yog’lar gidrolizini katalizlab, erkin yog’ 
kislotalari va glicherin hosil qiladi. Bu jarayon don va don mahsulotlarini, yog’li va 
hayvon xom ashyolarini saqlashda katta ahamiyatga ega. 
Liazalar
. Bu fermentlar uglerod atomlari, uglerod va kislorod, uglerod va 

---

azot, uglerod va galogen atomlari orasidagi parchalanish reakchiyalarini katalizlaydi. 
Bu guruh fermentlariga karbonat angidrid - CO
2
molekulasini organik kislotalardan 
ajratib oluvchi dekarboksilazalar kiradi. 
Izomerazalar
. Bu guruh fermentlari bir molekula organik birikmalar atrofida 
bo’ladigan struktura o’zgarishlarini katalizlaydi. Ulardan glyukoza-fruktoza 
qiyomlarini tayyorlashda foydalaniladi. 
Ligazalar
. Bu fermentlar C-O, C-S, C-N, C-C bog’larini hosil bo’lishini 
katalizlaydi. 
Aminokislotalarning 
o’zgarishida 
(asparagin 
sintetaza, 
glutaminsintetaza va karboksilaza) va organik birikmalarning uglerod zanjirini 
chiqarib tashlashda qatnashuvchi fermentlar aynan shu guruhga qarashlidir. 
Ayni paytda bir qator ferment preparatlarini sanoatda ishlab chiqarish yo’lga 
qo’yilgan. 
Ulardan 
oziq-ovqat 
sanoatida 
foydalanish 
texnologiyani 
takomillashtirishga, yangi mahsulotlarni va katta iqtisodiy samaradorlikni olishga 
imkon yaratadi.