O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

4. Umurtqa oldi fassiyasi. 
U oldindan um urtqa tanasini 
qoplab, bosh va bo ‘yin uzun mushaklariga qin vazifasini bajarib, 
kalla asosi suyaklari va um urtqalar ko‘ndalang o ‘simtalariga 
mahkam birikkandir.
Yuz fassiyalari o‘ziga xos bo‘shliqlami hosil qiladi. Bu bo‘shliqlar 
tashqaridan (lateral) pastki jag‘ shoxlari bilan, oldindan yuqori 
jag‘ do‘mbog‘i bilan, ichkaridan (medial) ponasimon suyakning 
qanotsimon o‘simtasi bilan, yuqoridan ponasimon suyak mushagi 
bilan chegaralangan.
Fassiya bo‘shlig‘idan chiqadigan yoki bo‘shliqqa kiradigan 
bir necha yoriqlar tafovut qilinadi:
1. Qanotlararo yoriq. 
Lateral va medial qanotsimon mushaklar 
orasida bo'lib, u orqali uch shoxli nervning uchinchi shoxi (n. 
mandibularis) o ‘tadi.
2. 
Chaynov — chakka yorig‘i. 
Chaynov mushagi va pastki 
jag‘ shoxlari orasida toj o ‘simtasida ch o‘zilib joylashgan bo‘lib, 
pastdan va orqadan mushaklaming pastki jag‘ suyagiga birikkan 
qismlari, yuqoridan esa kletchatkali bo'shliq bilan chegaralangan. 
Uning ustida chakka aponevrozi joylashagan bo'lib, shu yoriq 
orqali yiring chakka aponevroziga o'tishi mumkin.
3. 
Chakka — qanot yorig‘i. 
Tashqaridan pastki jag‘ shoxlari 
bilan, ichkaridan qanotlararo fassiya va shu nomli mushak bilan 
chegaralangan. Pastdan medial qanotsimon mushak pastki jag‘ 
burchagining ikki yuzasiga birikkan joyida tugaydi. Yuqoridan 
chakka osti chuqurchasiga — chakka mushagi va chakka suyagi 
pardasi orasidagi bo‘shliqqa ochiladi.
Orqadan jag‘ orqasi bo‘shlig‘i bilan qo‘shilgan bo‘lib, u orqali 
yuqori jag‘ arteriyasi (a. maxillaris) o ‘tadi.
O ldindan pastki jag‘ suyagi tanasining old qirrasi va yonoq 
suyagi oralig‘idan lunj kletchatkasi bilan aloqa qiladi.
Bo‘shliqning old qismidan fossa pterygopalatina ga ochilib, 
ovalsimon teshik orqali qon tomirlari, nervlar o ‘tadi. Shu yoriqlar 
orqali yiring har tomonga tarqalishi mumkin.
Yoriqning pastki qismidan n. alveolaris inferior shu nomli 
qon tomirlari bilan birga fassiya qopidan chiqib, pastki jag‘ teshigi 
4-4012
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tom on yo‘naladi. Shu sababli pastki jag‘ teshigi atrofining yog‘ 
qavatiga yuborilgan novokain faqat pastki alveoiyar nervni qamrab 
oladi, lekin uning yonidan o ‘tgan til nerviga (n. linqualis) ta ’sir 
qilmaydi. Til nervini og‘riqsizlantirish uchun shprits ignasi past- 
ki jag‘ teshigidan 1 sm yuqoriga siljitiladi.