O‘zbekiston Respublikasi Хalq ta’limi vazirligi tasdiqlagan тoshkenт 2005

Olinishi va ishlatilishi. Sanoat ehtiyojlari uchun fenol toshko‘mir smolasidan olinadi. Sintetik usul bilan fenolni benzoldan quyidagi sxema bilan ham olish mumkin.

Fenol dorivor moddalar, fotografik ochiltiruvchilar va bo‘yoqlar ishlab chiqarishda va dezinfeksiyalovchi vosita (kuchli antiseptik) sifatida qo‘llanadi. Juda ko‘p miqdorda fenoplastlar ishlab chiqarishga sarflanadi.

Ko‘plab sanoat chiqindilari tarkibidagi fenol atrof–muhitga katta zarar ko‘rsatadi. Suv va havoni fenol bilan ifloslanishini oldini olish uchun chiqindisiz texnologiyalar qo‘llanadi: fenol tutuvchi gazlar katalitik oksidlanadi, oqava suvlari ozon bilan ishlanadi, fenolni erituvchilar bilan ajratib olinadi.


Uyga vazifa:

1. 
   Darslikdagi §38, 39 larni o‘qish hamda savol va topshiriqlarni bajarish.
   

Laboratoriya ishi № 15.


Glitserinning suvda erishi va uning mis (II)-gidroksid bilan reaksiyasi.

1. 
   Probirkaga 1-2 ml glitserin quying va unga yana shuncha suv qo‘shib chayqating, so‘ng 2-3 barobar suv qo‘shing.
   
2. 
   Probirkaga 2 ml natriy gidroksid eritmasidan quying va unga cho‘kma hosil bo‘lgunicha ozroq mis (II)-sulfat eritmasidan qo‘shing. Hosil bo‘lgan cho‘kmaga glitserin qo‘shib chayqating.
   

Mustaqil xulosa uchun topshiriq:

1. 
   Glitserinning suvda eruvchanligi qanday?
   
2. 
   Glitserin va ko‘p atomli spirtlar uchun qanday reaksiya xarakterli?
   
3. 
   Тegishli reaksiya tenglamalarini yozing.
   

46-DARS. Aldegidlar


Darsning maqsadi: O‘quvchilarga aldegidlarning tuzilishi, karbonil gruppasi, gomolgik qatori, izomeriyasi, nomlanishi, tuzilish, fizik-kimyoviy xossalari haqida ilmiy tushunchalar berish. Ketonlar bilan aldegidlarni bir sinfga kirish sabablari haqida, poliformaldegid, fenolformaldegid smolasi haqida nazariy bilimlar berish.