O‘zbekiston Respublikasi Хalq ta’limi vazirligi tasdiqlagan тoshkenт 2005

Kimyo faniga qiziqqan iqtidorli o‘quvchilar uchun uglevodorodlar mavzulari yuzasidan masala va mashqlar

1. 
   C₄H₉Cl tarkibli formulaga nechta izomerlar mos keladi? Tuzilish formulalarini yozing va nomlang.
   
2. 
   Tarkibida 10% bekorchi kinslar bo‘lgan 8 kg alyuminiy karbidni to‘liq gidrolizlab n.sh.da o‘lchangan qancha hajm va qanday gaz olish mumkin?
   
3. 
   Tuzilishi noma’lum 0,1 mol to‘yingan uglevodorod yonishi uchun n.sh.da o‘lchangan 56 litr havo sarflandi. Uglevodorodning formulasini aniqlang. (Havo tarkibida hajm jihatdan 20% kislorod bor deb hisoblang).
   
4. 
   Tarkibida to‘rtta uglerod bo‘lgan alken kaliy permanganatning suvli eritmasida oksidlanib simmertik diolni hosil qiladi. Alkenni tuzilishi va nomini aniqlang.
   
5. 
   Buten-1 dan buten-2 hosil qilish uchun zarur reaksiya tenglamalarini yozing.
   

44-DARS. Bir atomli spirtlar


Darsning maqsadi: Тarkibida kislorod tutgan organik birikmalarni sinflarga bo‘linishi. Spirtlarning guruhlarga bo‘linishi. Bir atomli spirtlar, gomologik qatori, izomeriyasi, nomlanishi, tuzilishi, fizikaviy va kimyoviy xossalari haqida o‘quvchilarga ilmiy tushunchalar berish.


Darsning rejasi:

1. 
   Тarkibida uglerod va vodorod atomlaridan tashqari kislorod atomi tutgan moddalarni sinflarga bo‘linishi.
   
2. 
   Spirtlarning guruhlarga bo‘linishi
   
3. 
   Тo‘yingan bir atomli spirtlar.
   

1. 
   gomologik qatori
   
2. 
   izomeriyasi
   
3. 
   nomlanishi
   
4. 
   fizikaviy xossalari
   
5. 
   kimyoviy xossalari
   

4. 
   Metil spirti
   
5. 
   Etil spirti
   
6. 
   Olinishi
   
7. 
   Ishlatilishi
   

Darsni boshlashdan oldin quyidagi masalani yechish maqsadga muvofiq.
Etil spirtining miqdoriy analizi natijalariga ko‘ra S-52,17 %, N-13,05 %, O-34,78 % ni tashkil etadi. Etil spirtining bug‘ini vodorodga nisbatan zichligi 23 ga teng. Spirtning formulasini aniqlang va mumkin bo‘lgan tuzilish formulasini yozing.
Y
52,17 13,05 34,78