O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЭСКИМОСЛАР (ўзларини ину-
ит деб аташади) — халқлар гуруҳи. 
Аляска (АҚШ, 38 минг киши, 1990-й.
лар ўрталари), Шим. Канада (28 минг 
киши), Гренландия о. (гренландлар, 47 
минг киши) ва РФ (Магадан вилояти 
ва Врангель о., 1,7 минг киши, 1990-й.
лар ўрталари)да яшайди. Эскимос ти-
лида сўзлашади. Диндорлари — хри-
стиан бўлсаларда, амалда анимизм, 
шомонийлик сақланиб қолган. Асосий 
машғулотлари — овчилик, балиқ овлаш.
ЭСКИШЕҲИР 
— 
Туркиянинг 
ғарбий қисмидаги шаҳар. Эскишеҳир эли-
нинг маъмурий маркази. Аҳолиси 482,8 

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
220
минг киши (2000). Транспорт йўллари 
чорраҳаси ва муҳим савдосаноат марка-
зи. Ҳарбий, озиқ-овқат, тўқимачилик, це-
мент ва ёғочсозлик саноати корхоналари 
мавжуд. Транспорт машинасозлиги ри-
вожланган. Шаҳар яқинидан хром рудаси 
қазиб олинади. 
ЭСКОРИАЛ — Испаниядаги аҳоли 
пункти. Гвадаррама тоғида, Мадрид 
шаҳри яқинида жойлашган. Э. ўзининг 
СанЛоренсо дель Эскориаль ибодатхо-
насаройи билан машҳур (1563—1584, 
меъморлар Х.Б.Толедо ва Х.Б.Эррера 
лойиҳаси асосида қурилган). Сарой ан-
самбли ҳаво ранг ва кулранг гранитдан 
қурилган бўлиб, ташқи безаклардан холи. 
Ички хоналари қимматбаҳо санъат асар-
лари: Эль Греко, Веласкес, Рибер, Тици-
ан, Веронезе, ҳайкалтарош Б.Челлини 
ва бошқаларнинг ҳайкал ва тасвирий 
расмлари билан безатилган. Касита дель 
Принсипе (1772) павильони сақланган. 
Испания қироллари қароргоҳи. Туризм 
ривожланган. Курортлар бор. 
ЭСКОРТ (франц.) — қўриқлаш 
(ҳимоялаш) ва кузатиш учун белгилан-
ган кемалар, самолётлар гуруҳи, ҳарбий 
бўлинма. Денгиз йўлларида ҳарбий, 
транспорт ёки ёрдамчи кемаларни ку-
затиб бориш эскадра миноносецлари 
(эсминецлар), соқчи кемалар, сув ости 
кемалари ҳамда самолётлар ёрдамида 
амалга оширилади. Автотранспортлар 
ва қўмондоштарнинг самолётларини ку-
затиб бориш учун ҳаво Э.идан фойда-
ланилади. Эътиборли кишиларни кутиб 
олиш ва кузатиб боришда, кўмиш маро-
симлари ва бошқалар ҳолларда фахрий 
Э. қўйилади.
ЭСКУДО (испанча ва португалча — 
айнан герб) — 1) Португалияда 15-аср-
дан (вазни 4,6 г), Испанияда 16-аср дан 
(вазни 3,42 г) ва Лотин Америкасининг 
бир қанча мамлакатларида муомалада 
бўлган олтин танга. Э. кумушдан ҳам 
зарб қилинган; 2) Португалия пул бир-
лиги. 1 Э=100 сентаво. Халқаро ифодаси 
РТЕ. Валюта курслари бўйича 1 АҚШ 
доллари = 217,6 Э. (2000 йил). 2002 йил 1 
янв.дан Европа Иттифоқи таркибидаги 
мамлакатлар ягона пул бирлиги — евро-
та ўтиши билан 2002 йил 30 июндан му-
омаладан тўхтатилди. 
ЭСКУЛАП ИЛОН — сувилонлар ои-
ласига мансуб илон. Уз. 1,5 м гача. Ранги 
қўнғирсарғиш, қўнғир тусдан кулранг ва 
деярли қора ранггача; баъзан танасининг 
устки томонида ингичка оқиш тўрсимон 
ҳошия бўлади. Жанубий , Ўрта ва 
Шарқий Европа, Кичик Осиё ва Ғарбий 
Африка шимоли, Ғарбий Кавказ, Евро-
панинг жан. да тарқалган. Тоғларнинг 
тошли ён бағирлари, харобалар ва барг-
ли ўрмонларда яшайди. Кемирувчилар 
ва майда қушлар билан озиқланади. 
Ўлжасини танаси билан ўраб олиб, бўғиб 
ўлдиради.
Урғочиси 5—8 та тухум қўяди. 
қадимий Рим шифокорлик худоси эску-
лап қўлидаги ҳассада Э.и. расми тасвир-
ланганлиги тахмин қилинади (номи шун-
дан).