O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЭНТЕРО... (юн. — ичак) ўзлашма 
қўшма сўзларнинг биринчи қисми; ичак-
ка ва ички аъзоларга оидлик, тегишлилик 
маъноларини билдиради (мас, энтероко-
лит, энтероптоз).
ЭНТЕРОБИОЗ (энтеро... ва юн. — 
ҳаёт) — острицалар қўзғатадиган гижжа 
касаллиги. Улар одам ичагида паразит-
лик қилади. Урғочи гижжалар вақтвақти 
билан орқа чиқарув тешигидан ўрмалаб 
чиқиб (кўпинча кечаси) шу тешик атрофи-
даги тери бурмаларига тухум қўяди. Ту-
хумлар 4—6 соат давомида личинкаларга 
айланади. Бу даврда орқа чиқарув теши-

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
146
га соҳаси қаттиқ қичишади; қашиниш 
давомида бемор паразит тухумини 
қўлига илаштиради, тухум ўринкўрпага, 
кийимкечакка ҳам тушади; ўринкўрпа 
йиғилганда эса тухум баъзан ҳавога 
ўтади, ўйинчоқларга, рўзғор буюмлари-
га, сув, озиқ-овқатларга, оғиз ва бурун 
шиллиқ пардаларига ўтириб қолади. 
Паразитнинг организмда (ичакда) яшаш 
даври 3—4 ҳафта. Шундай қилиб, одам-
нинг острица билан зарарланиши доимий 
равишда давом этади. Острицалар ичак 
деворининг шиллиқ қаватига боши билан 
ёпишиб олиб, ўша жойда қон сизиб тура-
диган майда юза яралар ҳосил бўлишига 
олиб келади. Острицаларнинг яшаш да-
вомида ажратган маҳсулоти таъсирида 
ва унга бактериал инфекция қўшилиши 
оқибатида ичак шиллиқ қаватининг 
яллиғланиши, тери қаттиқ қичишиши би-
лан кечадиган аллергик ҳолат (қ. Аллер-
гия), шунингдек, бемор қичинавериши 
натижасида узоқ вақт битмайдиган, жзе-
мага ўхшаш яра ҳосил бўлиши, атрофи 
қизариб яллиғланиши мумкин. Бемор 
уйқусизликдан қийналади, иштаҳаси 
йўқолади, боши, қорни оғрийди, ичи 
кетиб, кучаниқ келади, асаби, руҳияти 
бузилади. Э. билан касалланган бола-
ларда уйқусизлик, бош оғриши, тез 
толиқиш, иштаҳа пасайиши, уйқуда тиш 
ғижирлатиш, кечаси сийиб қўйиш, бурун 
қичишиши ва бошқалар қолатлар куза-
тилади. Э. бўлган қизларда острицалар 
жинсий аъзоларга ўрмалаб чиқиши ва 
қаттиқ қичиштириши оқибатида онанизм 
келиб чиқади.
Э.ни врач даволайди.