O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЭНТЕРОВИРУСЛАР (ичак вирусла-
ри) — одам ва умуртқали ҳайвонларнинг 
меъдаичак йўлида бўладиган, ўзида р-нК 
(рибонуклеин кислоталар) сақлайдиган 
вируслар туркуми. Ичак, марказий нерв 
системаси, юрак ва бошқалар аъзолар-
нинг зарарланиши билан кечадиган турли 
касалликларга сабаб бўлади. Э.га полио-
миелит вируси, Коксаки вируслари ва эк-
ховируслар киради. Э.нинг янги турлари 
(мас, Э.70, одамнинг кўз конъюнктиваси-
ни зарарлайди) кашф этилган. Э. ташқи 
муҳитда узоқ вақт яшаш қобилиятини 
сақлайди, кислотага чидамли.
ЭНТЕРОКОЛИТ (энтеро... ва ко-
лит) — ингичка ва йўғон ичакларнинг 
бир вақтда яллиғланиши (қ. Колит, Эн-
терит).
ЭНТО... (юн. — ички, ичида) — 
ўзлашма қўшма сўзларнинг биринчи 
қисми; ички, ичкаридаги каби маънолар-
ни билдиради (мас, энтодерма). 
ЭНТОБАКТЕРИН — биологик ин-
сектицид. Кристалл ҳосил қиладиган 
бактерия асосида олинади. 1 граммида 
30 млрд.га яқин яшовчан бактерия спора-
си ва заҳарли оқсил кристаллари (жуфт 
спорали тана) бўлган кулрангқўнғир ку-
кун ва паста (1 граммида 20 млрд.га яқин 
бактерия спораси) ҳолида чиқарилади. 
Тўлдиргич сифатида кукунланган каолин 
қўшилади. Э.нинг таъсир доираси кенг. 
Зараркунандаларнинг 50 турига, жумла-
дан, кўк қурт, ғўза тунлами, карадрина, 
олма, мева ва карам куяси, беда уруғхўри, 
одимчилар 
ва 
бошқаларга 
қарши 
қўлланилганда яхши самара беради. Э. 
таъсирчанлиги қисман ҳаво ҳароратига 
боғлиқ. Э. ишлатилганда ва ундан кейин-
ги 2—6 кун давомида кундалик ҳарорат 
қанча юқори бўлса, самара ҳам шу 
қадар юқори бўлади. Препарат меъёри 
ва обҳавога қараб кўпгина қуртлар 2—5 
кунда нобуд бўлади. Э. ўсимликларга 
паст дозадаги кимёвий препаратлар би-
лан қўшиб пуркалади; бунинг учун яхши 
аралаштирилган сувли суспензия тай-
ёрланади. Препаратнинг сарф меъёри 
2,0—2,5 кг/га, фозалон аралаштириб иш-
латилганда 0,5 кг/га. Иш суюклиги сарф 
меъёри 100— 200 л/га. Э. ўсимликлар, 
одам, иссиққонли ҳайвонлар, асаларилар 
ва бошқалар фойдали ҳашаротлар учун 
зарарсиз.