O'tkirqorin og'rig'i

Klinikasi xoletsistitning turiga va o't pufagidagi potologik o'zgarishlar darajasiga bog'liq.

Toshlar bo'lmaydigan kataral xoletsistitda bemor o'ng qovurg'alari tagidagi og'iqdan noliydi. Og'riq bu sohadan o'ng yelka ustiga o'tadi. O'ng qovurg'alar iagini palpatsiya qilganda og'riq seziladi. O't pufagining tuzilishi o'zgarganda og'riq keskin kuchayadi. Qorin mushaklari taranglashadi, o'ng qovurg'alar tagida og'riydigan o'smasimon bo'rtma qo'lga unnaydi, og'zi quriydi va bemaza bo'ladi. Bemor harorati 39—40°C gacha ko'tariladi. Eti junjikadi, leykotsitoz chapga surilgan bo'ladi.

O't-tosh kasalligining klinikasi toshning qayerda joylashga-niga va qo'shilib kelgan infeksiyaga bog'liq. O't pufagida toshlar bo'lganda qattiq og'riq bo'ladi. Pufak yo'liga tosh tiqilib qolganda o't pufagi keskin kattalashadi va o'ng qovurg'alar ostida oson palpatsiya qilinadi. Tosh umumiy o't yo'lida bo'lsa, bu holda mexanik sariq kasalligi qo'shiladi. Sariq kasalligi vaqti-vaqti bilan kuchayishi yoki sustlashishi mumkin, bu umumiy o't yo'liga harakatchan tosh tiqilib qolishiga bog'liq. Sariq kasalligi avj ol-ganda najas rangsizlanadi, siydikto'q rangga kiradi. Qonda bilirubin miqdori ancha ko'payadi, siydikda o't pigmentlari bo'ladi.

Infeksiya o't yo'llari bo'ylab tarqalganda (xolangit) bemorlarda harorat gektik ko'tariladi, jigar ozgina kattalashadi,et uvishadi, leykotsitoz 20.000 ga yetudi.

O'tkir xoletsistitda shu kasallikka xos belgilar bo'ladi. O'ng qovurg'alar ravog'iga tukillab urilganda o't pufagi sohasida og'riq qayd qilinadi (Ortner belgisi). Boshni qimirlatadigan mushakning oyoqchalari orasiga bosilganda o'ng tomonda og'riq paydo bo'ladi (Georgiyevskiy belgisi).

O'tkir yallig'lanish bosilgandan so'ng kasallik ko'pincha surunkali tus oladi — toshsiz surunkali xoletsistit yoki o't toshlari bo'lgan xoletsistit rivojlanadi. Xoletsistit surunkali o'tganida yallig'lanish o'tkirxoletsistitga qaraganda kamroq darajada yuzaga chiqadi.

Xoletsistit tashxisida UTT va duodenal zondlashning katta ahamiyati bor. Shu maqsadda maxsus duodenal zond ishlatiladi. Normada odatda o'tning uch porsiyasi olinadi. A porsiyasi (o'n ikki barmoqli ichakdan olingan) o't va me'da shirasi aralashma-sidan iborat, B porsiyasi (o't pufagidan olingan o't) — to'q zaytun rangida bo'ladi. V porsiyasi Oi§^ar yo'llaridan olingan o't) — kamroq konsentrlangan xarakterga ega. O't pufagida va o't yo'llaridagi yallig'lanish holatida o'tda leykotsitlar, mikrob-lar, ko'chgan epiteliy va shu kabilar'bo'ladi. O't yo'liga tosh tiqilib qolganda B porsiyasi chiqmaydi. Umumiy o't yo'li bekilib qolganda o't suyuqligini olib bo'lmaydi.

Kontrast moddalar (bilitrast, bilignost) qo'llaniladigan rentgenologik usulning ham tashxisida ahamiyati bor. Bu moddalar o't pufagidagi va o't yo'llarida yig'ilib, o't toshlari va o't oqimiga to'sqinlik qiladigan boshqa to'siqlarning kontrastlanib ko'rinishiga imkon beradi.

. Davosi. Toshlar bo'lmagan, asoratlanmagan xoletsistitlarda konservativ davo qilinadi (o'tkir, murch-ziravorli va yog'liq taomlar istisno qilinadi, muloyim ovqatlar beriladi, antibiotiklar bilan umumiy davolanadi). O't pufagi destruksiyasida operatsion davo qilinadi — o't pufagi olib tashlanadi (xoletsistektomiya). O't pufagida toshlar bo'lganda ham xoletsistektomiyadan foydalaniladi. Bordi-yu, tosh umumiy o't yo'lida bo'lsa, umumiy

o't yo'lini uzunasiga kesiladi (xoledoxotorniya), toshni olib tash­lanadi. O't yo'llarida infeksiya bo'lmaganda o't yo'lini zich qilib tikiladi, infeksiya bo'lganda — drenaj qo'yiladi. O't pufagi istisqosida va empiyemasida xoletsistektomiya qilinadi.