Samarqand davlat tibbiyot universiteti pediatriya fakulteti tibbiyot kasbiga kirish fanidan

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI

SAMARQAND DAVLAT TIBBIYOT UNIVERSITETI

PEDIATRIYA FAKULTETI

TIBBIYOT KASBIGA KIRISH FANIDAN

MUSTAQIL ISHI

MAVZU: XIRURGIYADA GOSPITAL INFEKSIYA PRAFILAKTIKASI

Bajardi: 116-guruh talabasi Zoqiyeva B
Tekshirdi: Shuxratovich Sh
Samarqand – 2022

XIRURGIYADA GOSPITAL INFEKSIYASI PRAFILAKTIKASI
REJA :
1. INFEKSIYA, INFEKSIYA HAQIDAGI TUSHINCHA.
2. GOSPITAL INFEKSIYA VA UNING YUQISH YOLLARI.
3. INFEKSIYA REAKSIYALARI VA PRAFLIKATSIYASI.
4. XULOSA
5. FOYDALANILGAN ADABYOTLAR RO’YXATI
Infeksiya (lot. in cere yuqtirmoq, buzmoq, zaharlamoq) patogen mikrob (yoki virus)ning odam yoki hayvon organizmiga kirishi, ko ʻ payishi va ayni vaqtda mikrob bilan organizm o ʻ rtasida o ʻ zaro murakkab munosabat vujudga kelishi. "Infeksiya." termini ba ʼ zan boshqa ma ʼ noda kasallik yuqqan paytni, infeksion kasallikni, uning mikrobini ifodalash uchun ishlatiladi. Yuqumli kasalliklarni garchi patogen bakteriyalar, viruslar va bir hujayrali sodda jonivorlar qo'zg'atsada, ularning paydo bo'lishini faqat mikrobning organizmga qarshi kurashi natijasi deb hisoblab bo'lmaydi. Infeksiya avj olishi murakkab ijtimoiy biologik jarayon bo'lib, mikrob bilan makroorganizmning o'zaro ta'siri natijasiga bog'liq. Patogen bakteriya kirganda odam organizmida patologik o'zgarishlar, moslashish va himoyalanish jarayoni yuz beradi, ya'ni infeksion kasallik rivojlanadi. Patogen mikrob organizmga kirgandan so'ng kasallik rivojlanishi shart emas. Patogen mikrob bilan odam organizmi o'rtasidagi munosabat turlicha bo'lishi mumkin, bu bir tomondan mikrobning virulentligi va ikkinchi tomondan odam organizmining ana shu kasallikka moyilligi va reaktivligiga bog'liq
Yuqumli kasallikni tirik patogen mikrob qo'zg'atadi. 2. Bemor o'z navbatida kasallik manbai bo'ladi va uni boshqalarga yuqtirishi mumkin. 3. Bemor qaysi yuqumli kasallik bilan og'rib o'tsa, uning organizmida o'sha kasallikka qarshi immunitet hosil bo'ladi va shu kasallikning qaytadan yuqishiga qarshilik ko'rsatadi. 4. Yuqumli kasalliklar muayyan davrlar bilan, ya'ni siklik tarzda rivojlanadi va so'nadi.

1-rasm

Infeksiya so'zi tor ma'noda olinganda mikroorganizmni organizmga kirishini anglatadi. Infeksion jarayon esa patogen omil kirgan organizmda yuz beradigan fiziologik va patologik o'zgarishlar yig'indisidir. Infeksion kasallik infeksion jarayonning eng zo'riqqan darajasiga to'g'ri keladi va organizmda yuz beradigan har xil o'zgarishlar, hamda belgilar bilan namoyon bo'ladi. Demak, yuqumli kasallikning rivojlanishi uchun avvalo organizmga patogen mikrob kirishi kerakKasalliklar qadim zamonlarda ham uchragan.

Chinchechak, o'lat, vabo va boshqa xatarli, yuqumli kasalliklar vaqti-vaqti bilan keng tarqalib, millionlab kishilarning yostig'ini qurutgan, jamiyatga ko'p halokat yetkazgan. Yuqumli kasalliklarning mohiyati ularning kelib chiqish sabablari uzoq vaqt noma'lum bo'lib kelgan. O'rta asrning mashxur olimi va shifokori Abu Ali Ibn Sino «Al qonun» asarida o'lat, chinchechak, qizamiq va boshqa yuqumli kasalliklarni ko'zga ko'rinmaydYuqumli igan jonivorlar qo'zg'atsa kerak deb gumon qiladi. Yuqumli kasalliklar odamlar hayotida muhim rol o'ynaydi. Xozirgi kunga qadar yer yuzida ma'lum bo'lgan va o'rganib chiqilgan yuqumli kasalliklarning soni 1060 dan ortiq.
Shularning ba'zilari hali ham vaqti- vaqti bilan epidemiya, hattoki pandemiya shaklida keng tarqalib turadi. Shuning uchun ham ularning kishilar sog'lig'iga va umuman kishilik jamiyatiga keltiradigan zarari juda kattadir. Yuqumli kasalliklar haqidagi ta'limot mikrobiologiya, epidemiologiya, parazitalogiya, immunalogiya, eksperimental ximioterapiya va patalogik anatomiya bilan chambarchas bog'liq
Infeksiyani kroblar qozgatishi boyicha klasfikatsiyas.
Mikroblarning bir turi qo ʻ zg ʻ atgan kasallik oddiy infeksiya, Ikki yoki bir necha turi qo ʻ zg ʻ atgan kasallik aralash infeksiya Yuqumli kasallik bilan og ʻ rib o ʻ tgan kishiga takror Infeksiya yuqishireinfeksiya Mikroblarning muayyan turi zarar yetkazgan organizmga takror Infeksiya yuqishi superinfeksiya deb ataladi.
Infeksiyaning paydo bo ʻ lishi va o ʻ tishida patogen mikroorganizmlarning quyidagi xususiyatlari muhim rol o ʻ ynaydi. 1) spetsifikligi, ya ʼ ni muayyan biologik turning organizmda yashashi (mas, qizamiqvirusi faqat odam orga- nizmida parazitlik qiladi) va faqat o ʻ zi uchun harakterli infeksion kasallikni qo ʻ zg ʻ atishi; 2) virulentligi, ya ʼ ni kasallikka nechog ʻ li sabab bo ʻ la olishi 3) muayyan a ʼ zolarda (aksari ichki a ʼ zolarda) joylasha olishi (mas, gonokokk siydik yo ʻ llari bilan ko ʻ z shilliq pardasida;stafilakokklar va streptakokklar jinsiy a'zolarda; meningokokk miya pardalarida, dizenteriya tayoqchalari yo ʻ g ʻ on ichak de-vorida yashab ko ʻ payadi).
Gospital infeksiya bu mikroblar orqali kelib chiqadigan har qanday kilinik ifodalangan kasallik bolib kasalhonada bolgan bemorda yuzaga keladi bazan nafaqat bemorlarda balki hamkasb shifokorlarda ham uchrab turadi
Gospital infeksiya yuqish yollari aerozolli-hova tomchilari orqali. kantaktli boshqalar bilan bolgan aloqalari. fekolno orol yoli bevosita oziq ovqat va ichimlik orqali. gemokantakt yoli orqali. artifitsial xirugik anjomlar orqali
Kop hollarda shifoxona ichidagi infeksiyalarning manbalari bakteriyalar tashuvchisi bulgan potologiyaning siltilgan va manefest shakillari bulgan bemorlar yoki tibbiy hodimlardir. Taqdiqatlar shuni korsatadiki gaspital infeksiya tarqalishida uchinchi shaxslar yani shifoxona mexmonlarining roli katta emas kasalhona infeksiyasining turli shakillari uzatilishi hovo-tomchi transmissiya ogiz,kantak mexanizmlari orqali amalga oshadi
Shifoxona ichidagi infektsiyaning muayyan turlarining kelib chiqishi asosan tibbiyot muassasasining profiliga bog'liq.Masalan, kuygan bo'limlarda asosan parvarishlash ob'ektlari va xodimlarning qo'llari orqali o'tadigan Pseudomonas infektsiyasi ustunlik qiladi va shifoxona ichidagi infektsiyaning asosiy manbai bemorlarning o'zi hisoblanadi. Tug'ruqxonalarda asosiy muammo stafilokokk infektsiyasidir,u tibbiy xodimlar tomonidan tarqatiladigan-stafilokokk tashuvchisi orqali yuqadi. Urologik bo'limlarda gram-manfiy floradan kelib chiqqan infektsiya hukmronlik qiladi: E. coli, Pseudomonas coli va boshqalar. Pediatrik shifoxonalarda bolalar infektsiyalarining tarqalishi – ветряная оспа, epidemik parotit, qizilcha, qizamiq muammosi alohida ahamiyatga ega. Kasallikning kelib chiqishi va tarqalishisanitariya-epidemiologik rejimini (shaxsiy gigiena, aseptik va antiseptiklarga rioya qilmaslik, dezinfeksiya va sterilizatsiya qilish rejimi, infektsion manbalari va boshqalarni o'z vaqtida aniqlash va izolyatsiya qilish) buzilishiga olib keladi.
Aseptika - mikroblarning yaraga, umuman tanaga kirib borishini oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar majmui.
Ba'zi tashkiliy chora-tadbirlar jarohatni havo va tomchilar bilan yuqtirishning oldini olmaydi. Aseptika qoidalariga rioya qilinishiga qaramay, jarrohlik guruhining har bir a'zosi bir daqiqa davomida atrof-muhitga 1500 tagacha mikroorganizmlarni chiqaradi. Ish boshlanishidan oldin operatsiya xonasida mikroblarning ruxsat etilgan soni 1 m3 havo uchun 500 dan oshmasligi kerak, operatsiya vaqtida esa - patogen mikroorganizmlar ta'sirida 1000 ta.
Havodagi mikroblarni yo'q qilish va ularning atrof-muhitga tarqalishini oldini olishning maxsus usullari:

binolarni ventilyatsiya qilish va ventilyatsiya qilish jadvalga muvofiq amalga oshiriladi va havoning mikroorganizmlar tomonidan ifloslanishini 30% gacha kamaytiradi;

ayniqsa toza xonalarda (operatsiya xonasi, kiyinish xonasi) qo'shimcha ravishda bakteritsid ultrabinafsha lampalar ishlatiladi.
Kombinezonlar. Jarrohlik shifoxonasining barcha bo'limlarida kombinezon kiyish ta'minlanadi. Tibbiyot xodimlarida engil matolardan tikilgan xalatlar yoki kostyumlar, olinadigan poyabzal bo'lishi kerak. Operatsiya xonasida, kiyinish xonasida, davolash xonasida, operatsiyadan keyingi palatalarda, intensiv terapiya bo'limlarida, bemorning yotoqxonasida muolajalarni bajarishda hamshiralar qalpoq va niqob kiyishlari shart.
Bemorlar va tibbiyot xodimlarining shaxsiy gigienasi. Bemorlar uchun ushbu talabga rioya qilish quyidagilarni o'z ichiga oladi: sanitar tozalash, kiyim almashtirish, qabul qilinganda tez yordam xonasida pedikulyozni nazorat qilish;
bo'limda shaxsiy gigiena qoidalariga rioya qilish (og'ir kasal bemorlar uchun tibbiy xodimlar, qarindoshlar yordamida); to'shak va ichki kiyimni muntazam ravishda 7 kun ichida 1 marta yoki ifloslanishi bilan almashtirish.
Jarrohlik bo'limining tibbiyot xodimlari quyidagilarga majburdirlar:
shaxsiy gigiena qoidalariga rioya qilish;
har kuni kombinezonni almashtirish;
og'iz bo'shlig'i va nazofarenksni o'z vaqtida sanitariya qilish;
jadvalga muvofiq to'liq tibbiy ko'rikdan o'tish;
o'z vaqtida, har chorakda bir marta, nazofarenklarda patogen stafilokokklarni tashish uchun tekshiruvdan o'tish;
Antiseptik vositalar yordamida nam tozalash. Ushbu hodisa jarrohlik shifoxonasining barcha bo'limlarida dezinfektsiyalash vositalaridan foydalangan holda amalga oshiriladi: 1% xloramin eritmasi; 0,5% yuvish vositasi bilan 0,75% xloramin eritmasi; 0,5% detarjen bilan 3% vodorod periks eritmasi; 0,5% kaltsiy gipoxlorit eritmasi.
Operatsiya xonasida, kiyinish xonasida, davolash xonasida quyidagi tozalash turlari amalga oshiriladi:
dastlabki - ish kunining boshida (tanklar dezinfektsiyali eritmalar bilan to'ldiriladi, gorizontal yuzalardan chang tozalanadi, asboblar bilan steril stollar o'rnatiladi va hokazo);
havzalardan kiyinish materiallari, jarrohlik choyshablari, asboblar chiqariladi; ifloslanish yo'q qilinadi: pollar, stollar va boshqalar artiladi);
operatsiyadan keyingi - operatsiyalar yoki bog'lash oralig'ida (tashuvchilar chiqariladi, ishlatilgan asboblar va bog'ichlar chiqariladi; kiyinish stoli va pollar qayta ishlanadi; keyingi operatsiya uchun steril stol va asboblar tayyorlanadi);
yakuniy - ish kunining oxirida (xona va jihozlar yuviladi va dezinfektsiyalash vositalari bilan artiladi, barcha chiqindi moddalar chiqariladi, devorlar qo'l uzunligida yuviladi, xonaning UVRi amalga oshiriladi);
umumiy - jadvalga muvofiq 7 kun ichida 1 marta (devorlar, shiftlar, lampalar, derazalar antiseptik vositalar bilan yuviladi; mobil uskunalar olib tashlanadi va boshqa xonada qayta ishlanadi; xonaning UVRi amalga oshiriladi). Xonada kechasi ish bajarilmasa, dastlabki va yakuniy tozalash birlashtiriladi.
Umumiy tozalash uchun dezinfektsiyalash vositalari sifatida quyidagi komplekslar qo'llaniladi: 0,5% detarjen qo'shilgan 6% vodorod periks eritmasi; 0,5% detarjen qo'shilgan 0,03% neytral anolit; Ammiak bilan faollashtirilgan xloraminning 1% eritmasi (10% ammiak eritmasi - 10 litr xloramin uchun 40 ml).
Mikroblarning havoga, so'ngra yaraga suyuq tomchilar (so'lak, shilimshiq) tushishiga yo'l qo'ymaslik uchun yuqorida aytilganlarga qo'shimcha ravishda tomchilar infektsiyasiga qarshi kurashning quyidagi usullari qo'llaniladi.

Niqoblar kiyish. Niqob nazofarenks va og'iz bo'shlig'idan tashqi muhitga sekretsiyani oldini oladi. Qoida tariqasida, burun, og'iz va iyakni qoplaydigan filtrlovchi niqoblar qo'llaniladi. 16 x 20 sm o'lchamdagi niqob 4-6 qatlamli dokadan 30-40 sm uzunlikdagi burchaklaridagi lentalar bilan tayyorlanadi.Niqoblar rang bilan belgilanadi va har 3 soatda almashtiriladi. Foydalanishdan keyin ular distillangan suvda - 30 daqiqa, 2% soda eritmasida - 15 daqiqa qaynatiladi, yuviladi, quritiladi, dazmollanadi. Operatsiya xonasida faqat steril niqoblardan foydalaniladi! Bir martali ishlatiladigan tsellyuloza niqoblari 1 soat davomida ta'sir qiladi. Operatsiya xonasida, kiyinish xonasida, davolash xonasida, operatsiyadan keyingi bo'limda, ayniqsa jarohatda manipulyatsiyani bajarishda va terining yaxlitligini buzish bilan bog'liq holda niqob kiyish majburiydir.

Gospital infektsiyaning rivojlanishiga eng ko'p ta'sir ko'rsatadigan xavf guruhiga yangi tug'ilgan chaqaloqlar (ayniqsa erta tug'ilgan) va yosh bolalar kiradi; keksa va zaif bemorlar; surunkali kasalliklarga (diabet, qon kasalliklari, buyrak yetishmovchiligi), immunitet tanqisligi, onkopatologiya bilan og'rigan bemorlar. Ochiq yaralar, drenaj, siydik kateter, traxeostoma va boshqa invaziv qurilmalar orqali gospital infektsiyalari bilan kasallanish ehtimolligi ortadi. Kasalxonada uzoq muddat bemorning mavjudligi, uzoq muddatli antibiotiklar, immunosupressiv terapiya gospital infektsiyasining kelib chiqish tezligi va og`ir kechishiga olib keladi. Shifoxona ichidagi infektsiyalarning oldini olishning asosiy choralari sanitariya-gigiyena va epidemiyaga qarshi talablarga rioya qilish bilan bog'liq. Avvalo, bu binolar va parvarishlash ob'ektlarini dezinfeksiya qilish rejimi, zamonaviy yuqori samarali antiseptiklardan foydalanish, yuqori sifatli
Pre-sterilizatsiya qilish va asboblarni sterilizatsiya qilish, aseptik va antiseptiklar qoidalariga qat'iy rioya qilish.
Yiringli infeksiya reaksiyala Tana xororatini oshishi et uvishishi bosh ogriqi kam quvvatlilik odam esining ogip turishi jigar va buyrak faolyatini buzulishi bilan ifodalanadi

2-rasm

Profilaktika Otkir nospesifik yiringli infeksiyaning oldini olishda juda kop omillar rol oynaydi: 1. Otkir xirurgik infeksiyaning tarqalishiga tashqi muhitning,badan ustki qisming va kiyimlarning anchagina ifloslanishi imkon beradi.Bu yerda shaxsiy profilaktika va gigiyenaga shuningdek,butun jamoaning gigiyena sanitariya talablariga rioya qilish muhim ahamiyatga ega. Mikrotavmalarni davolash teri va shilliq pardalarda mikroblarning hamisha kop bolishi munosabati bilan har qanday arzimas shikastlanish ham turli yalliglanishlarni keltirib chiqarishi mumkin.Infeksiyaning oldini olishda arzimas shikastlanishlar yuz bergan teri va shilliq pardalarni dizinfeksiya qilish,shuningdek yaralarni davolash,xirurgik tozalash katta rol oynaydi.
Yiringli kasaliklarining togri bajarilishi shu jumladan ularning asosiylaridan biri yiringli kasal bilan aloqani chegaralashdir.Yiringli kasalliklar bilan azob chekayotgan bemorlarni bir bolim chegarasida ayrim palatalardan ajratib qoyish yetarli emas,chunki bemorlar dam olish joylarida hojatxona,vannali xonada ozaro kontaktga kirishishi mumkin Yiringli kasalliklar bilan ogrigan bemorlarni alohida yara boglash xonasi, jarrohlik bolimi va qoshimcha binolari bolgan maxsus septik bolimga yigish lozim.Septik sharoitlarda aseptika va antiseptika qoidalariga rioya qilish katta etiborni talab qiladi.Chunki ikkinchi marta tushgan infeksiya ogir asoratlarga olib borishi hatto olimga olib borishi mumkin.
Jarrohlik bo'limlarida infeksiyaning oldini olish maqsadida batsilla tarqatuvchi bemorlarni aniqlash va ularni alohida palataiar ( bo'lim ) ga ajratib qo'yish , ayniqsa , bu aniqlangan mikroblar faqat virulentligi bilangina emas , balki antibiotiklarga chidamliligi bilan ajralib turgan hollar da muhim ahamiyatga ega . Ko'p hollarda batsilla tarqatu vchilar tibbiyot xodimlari yoki jarohatlari operatsiya qilin gandan so'ng asoratlari qolgan bemorlar yoki o'tkir yal lig'lanish jarayonini boshlaridan kechirayotgan vrach ku zatuvidagi bemorlar bo'lishi mumkin . Patogen mikroor ganizmlar yangi keltirilgan bemorlarda 5-10 foiz hollard agina aniqlanadi , xuddi mana shu bemorlar kasalxonada bir oy boiishgach , 70-80 foiz hollarda topiladi . 2 oydan keyin esa virulentligi yuqori bo'lgan mikroblar barcha ( 100 foiz ) bemorlarda kuzatiladi ( bu gospital infeksiyasi deb ataladi va yiringli zararlanishning asosiy sindromi davolash muassasalarida orttiriladi ) .
Shuning uchun jid diy jarrohlik operatsiyalaridan oldin patogen mikroblarni tarqatuvchilarni faol immunizatsiya qilish ( anatoksin , maxsus vaksinalar yordamida ) , shuningdek , hali tarqal ishga ulgurmagan infeksiyaning tegishli o'chog'ini davolash muhimdir .

3-rasm

XULOSA
Jarrohlik bloki jarrohlik bo’limining boshqa xonalaridan tambur bilan ajratib qo’yiladi. Jarrohlik bloki eshigi doim yopilgan holda turadi. Jarrohlik bloki amaldagi normativ hujjatga muvofiq statsionar bakteritsid nurlantiruvchi lampa va ventilyatsiya tizimi bilan jihozlanadi. “Toza” va “yiringli” jarrohlik uchun jarrohlik amaliyoti xonalari qat’iy ajratib qo’yiladi. Ushbu talabni bajarish uchun sharoitlar bo’lmagan taqdirda yiringli jarayonlar bo’yicha jarrohlik maxsus ajratilgan kunlarda olib boriladi, so’ng jarrohlik bloki va barcha asbob-anjomlar yaxshilab dezinfeksiya qilinadi.
Jarrohlar, jarrohlik hamshiralari va jarrohlikda qatnashuvchi barcha shaxslar jarrohlik amallaridan oldidan gigienik dush qabul qiladilar, toza jarrohlik ichki kiyim (pijama, tapochka, qalpoqcha, xalat) kiyadilar. Jarrohlik blokiga kirish oldidan xalatni yechadilar va baxila kiyadilar hamda niqob taqadilar, jarrohlik oldi xonasiga o’tadilar, bu yerda qo’llarga ishlov beradilar hamda steril xalat, qo’lqoplar va niqob kiyadilar. Jarrohlik blokida ishlatiladigan jarrohlik xalatlari havo o’tkazadigan va namlik o’tishiga chidamli bo’lishi kerak. Jarrohlik paytida qo’lqoplar butligi buzilgan taqdirda ularni darhol almashtirish, qo’llarga teri antiseptigi bilan ishlov berish zarur. Jarrohlik paytida “favqulodda holat” (jarrohlik brigadasi a’zolarining qo’llari teri qoplami butligi buzilishi) yuzaga kelgan taqdirda, zudlik bilan OIV-infeksiyasi shoshilinch profilaktikasi bo’yicha tadbirlar o’tkazilishi kerak.
Qo’lqoplar butunligi buzilish xavfi yuqori bo’lgan jarrohlik amaliyotini o’tkazish uchun 2 juft qo’lqoplar yoki chidamli qo’lqoplar taqish kerak.
Boshqa bo’limlardan xodimlarning jarrohlik bloki “qizil chizig’i”dan o’tib kirishi ta’qiqlanadi. Zarur holatlarda boshqa bo’limlar xodimlari jarrohlik blokiga sanitariya tozalash barcha talablariga rioya etgan holda sanitariya o’tish joyi orqali kirishi kerak.
Jarrohlik xonasiga, ayniqsa jarrohlik boshlanganidan so’ng kirishi ruxsat etilgan xodimlar soni eng kam darajaga yetkazilishi kerak. Tibbiyot xodimlarining jarrohlik blokida ko’cha poyabzalida bo’lishlari qat’iyan ta’qiqlanadi.
Jarrohlik xonasiga bemorlarni kiritish-chiqarish uchun mo’ljallangan aravachani boshqa maqsadlarda ishlatish ta’qiqlanadi. Jarrohlik xonasida aravacha uchun bemorlarni tashishda foydalanishga qulay bo’lgan joy tanlanadi. Har bir bemordan keyin aravachaga dezinfeksiyalovchi eritmada ivitilgan latta bilan ishlov beriladi.
Jarrohlik blokiga kiritiladigan va chiqariladigan barcha asbob-uskunalar, qurilmalar va boshqa buyumlarga (O₂, SO₂ balonlari, kardiograflar) jarrohlik blokiga kirish oldidan dezinfeksiyalovchi eritmada ivitilgan latta bilan ishlov beriladi.
Jarrohlik amaliyoti blokida jarrohlik aralashuv vaqtida ishlatilmaydigan buyumlarning saqlanishi ta’qiqlanadi. Bitta jarrohlik amaliyoti xonasida bir paytning o’zida ikkita va undan ortiq jarrohlikning o’tkazilishi ta’qiqlanadi.
Ish stoli asbob-anjomlari har bir jarrohlik amaliyotidan so’ng keyingi jarrohlik uchun yangidan to’shaladi. Har bir jarrohlik amaliyoti uchun alohida alohida quti (ukladka), shu jumladan, asbob-anjomlarning standart to’plami va alohida o’rab joylangan asbob-uskunalar steril stollarning muqobili hisoblanadi. Katta jarrohlik stolini amalda faqat shoshilinch jarrohlik statsionarlarlarida (bo’limlarida) ruxsat etiladi. Bir marta ishlatiladigan asbob-anjomlarni ko’p marta ishlatish qat’iyan ta’qiqlanadi.

FOYDALANILGAN ADABYOTLAR RO’YXATI
1.Xirurgiya va reanimatsiya asoslari// Tibbiyot kollejlari uchun darslik// A.J. HAMRAYEV, A.V. ALIMOV, Ò.S. A’ZAMXO‘JAYEV

2. https://topuch.com/tema-xirurgiya-fani-xaqida-tushuncha-xirurgik-davolash-xususiy/index.html

3. Tibbiyot Oliy O'quv Yurtlari talabalari uchun darslik Professor S.A.Raximov, professor A.R.Isroilov taxriri ostida «Gospital Pediatriya»