O’simliklar fiziologiyasi laboratoriya mashg’uloti ishlanmasi

5-6-laboratoriya mashg’uloti:

O’simlik to’qimasi (hujayrasi)ning shimish kuchini aniqlash.
Kerakli jihozlar va reaktivlar:sabzi yoki kartoshka, ustara, millimetrli qog’oz, probirkali shtativ, saxaroza yoki KCl ning 1 normal eritmasi.

Ishning borishi:

Buning uchun sabzi yoki kartoshkadan uzunligi 30 mm, ko’ndalang kesimi 4 mm bo’lgan kesiklar qirqib olinadi. Tajriba mo’ljallangan natijani berishi uchun , kartoshkani ko’ndalangiga qaratib kesish tavsiya qilinadi.

Kartoshka yoki sabzi kesiklarini tayyorlab bo’lgandan so’ng , saxaroza yoki KCl ning 1 normal eritmasidan 0,1 n ga farq qiladigan eritmalar tayyorlanadi.

Kartoshka va sabzi kesiklarini tayyorlangan eritmaga solishdan oldin ularning uzunligi va ko’ndalang kesimi aniq o’lchanadi. Oradan 20-30 minut o’tgach, kesiklar eritmadan olinadi, ularning uzunligi va ko’ndalang kesimi qayta o’lchanib, natijalari quyidagi jadvalga yoziladi.

Eritmalarning konsentrasiyasi	Kesiklarning eritmaga solishdan oldingi		Tajriba oxiridagi		Farqi
	Uzunligi	Ko’ndalang kesimi	Uzunligi	Ko’ndalang kesimi	Uzunligi	Ko’ndalang kesimi
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9

Eslatma: Kesiklarning dastlabki hajmi ortsa, raqam oldiga (+) , kamaysa (-) belgisi qo’yiladi.

Eritmalarning izotonik konsentrasiyasini aniqlab olgandan so’ng, quyidagi formula yordamida tekshirilayotgan to’qimaning shimish kuchi belgilanadi:

S=R T C i

Bunda: S- to’qimaning shimish kuchini;

R- gaz konstanti- o, 0821

T- absolyut harorat-273 + uy haroratini

C- izotonik konsentrasiyani;

i- izotonik koeffisientni ifodalaydi.

7-8-laboratoriya mashg’uloti:

Mavzu: Guttasiya hodisasini aniqlash.
Kerakli asbob va reaktivlar: 3-5 kunlik maysalar, shisha stakan yoki qalpoqcha, xloroform eritmasi, momiq paxta.

Ishning borishi: Bu mashg’ulotni o’tkazish uchun tuvakchada 3-5 kunlik bug’doy , sholi yoki arpa maysalari o’stiriladi. Tajriba oldidan maysalar qondirib sug’oriladi.Sug’orilgan maysalarning ustiga shisha stakan yoki shisha qalpoqcha qoplanadi. Oradan 30-60 minut o’tgach, maysa barglarining uchlarida suv tomchilari paydo bo’ladi. Buhodisaga guttasiya deyiladi. Guttasiya hodisasi havo va tuproq tarkibidagi namlik haddan tashqari ortib ketganida yuz beradi. Namlikning me’oridan ko’p bo’lishi suvning bug’lanish jarayoniga to’sqinlik qiladi. O’simlikdagi ortiqcha suv ildiz bosimi ta’sirida barg uchlaridan siqib chiqariladi. SHu tariqa , ildiz bosimi o’simlik tarkibidagi suvni normal darajada saqlab turadi.

Tuvakchada o’stirilayotgan maysa yoniga xloroform shimdirilgan paxta qo’yilsa, guttasiya hodisasi to’xtab qoladi.